بعضیها فقط در دل طبیعت آرام میگیرند و دلشان میخواهد تا فرصتی دست داد به دل جنگل بزنند. اما جنگل نوردی هم آداب خاص خودش را دارد، به خصوص اگر بخواهیم شب را هم در آن سر کنیم.
برای جنگل نوردی باید آمادگی بدنی خوبی داشته باشیم، چون تمام طول راه را باید پیاده طی میکنیم و اینطور نیست که بخشی از راه را با ماشین برویم، از ماشین پیاده شویم و خیلی شیک برویم جنگلنوردی. برای زدن به دل جنگل باید کمی هم با تجهیزات کوهنوردی و کمپینگ آشنا باشیم و اصول اولیه را بدانیم و باتوجه به مسیری که انتخاب کردهایم، از پس حمل کولهپشتی برای یک یا چند روز برآییم.
در فصلی مثل پاییز آب و هوا همیشه ثابت نیست، گاهی ممکن است آفتابی باشد و گاهی کاملا ابری و بارانی. پس آماده بودن برای پیادهروی در هر شرایط آبوهوایی ضروریست. بهترین کار این است که با راهنما و بهصورت گروهی حرکت کنیم؛ پابهپای دیگران قدم برداریم و هوس تنها قدم زدن بهسرمان نزند. نگهداری و مراقب از محیطزیست از وظیفههای هر طبیعتگردیست. خوب است با اکوسیستم جنگلها هم آشنا باشیم و روحیه تیمیمان را برای بودن در این فعالیت گروهی حفظ کنیم.
کسی که صبح با هدف جنگلنوردی از خانه بیرون میآید، نمیخواهد یک جای مناسب پیدا کند، چادر بزند و بساط چای را برپا کند. جنگلنورد قرار است بین درختهای تنومند راه برود.
مسیر جنگل نوردی گاهی دایرهای شکل است. هدفمان این است که با طبیعت دست و پنجه نرم کنیم، به راهپیمایی ادامه بدهیم، شب را در چادر بخوابیم و بعد از همانجایی که آمده بودیم، برگردیم. گاهی هم از یک سر جنگل وارد میشویم و بعد از یک یا چند روز پیادهروی در بین درختان، از نقطه دیگرش بیرون میرویم.
مسیرمان هر چه باشد، باید آنرا روی نقشه مشخص کنیم. جیپیاس و انواع مسیریابهای هوشمند چنانچه اینترنت جواب بدهد، کمک بزرگی به ما در پیدا کردن راه میکنند.
وقتی دستمان آزاد باشد، راحتتر راه میرویم، پس کولهپشتی یکی از اصلیترین وسایلیست که باید آماده کنیم. کولهپشتی هرچه سبکتر باشد بهتر است. البته حرفهایها یک کیف کمری هم برمیدارند و وسایل ضروری را دم دستشان میگذارند.
وسایل ما چند دسته هستند. یک گروه، وسیلههای بهداشتی مثل صابون، دستمال مرطوب، ضدآفتاب، پماد گزیدگی و داروهای ضدآلرژی. دسته بعدی وسایل ایمنی مثل هدلایت، باتوم کوهپیمایی، ترقه برای دور کردن حیوانات وحشی، سوت برای درخواست کمک، چاقو، کیت کمکهای اولیه و وسایلی برای برپاکردن آتش.
لازم است چند لایه لباس تنمان کنیم و بسته به فصل سفر جوراب اضافه و چکمه ساقدار، لباس گرم اضافه، کاپشن بادگیر، بارانی، کلاه و دستکش همراه ببریم.
به تعداد روزهایی که قرار است در سفر باشیم، وعده غذایی باید برداریم. غذاهای خشک و پرانرژی مثل خرما و آجیل مفیدند. این طور وقتها کنسرو بهدادمان میرسد. فقط یادمان باید باشد که هر کدام را باید۲۰ دقیقه بجوشانیم، چون در غیر اینصورت ممکن است دچارمسمومیت غذایی شویم.
ظرف و ظروف پخت و پز، قاشق و لیوان و بشقاب، آب آشامیدنی به اندازه کافی و کتری هم باید همراه ببریم.
اما اینها ضروریترین لوازم کمپینگ در جنگل نیستند. وسایلی مثل زیرانداز ضدآب انفرادی برای کیسه خواب، کیسه خواب، چادر ضدآب و وسایل آتشزنه لازم داریم. کبریت ضدآب، فندک و ژل آتشزنه خیلی مهماند و نباید آنها را از قلم بیاندازیم. لوازم جانبی موبایل مثل پاوربانک را هم نباید فراموش کنیم.
از مهمترین کارها در جنگل، روشن کردن آتش برای گرم شدن، غذا پختن و دور کردن حیوانات است. برای روشن کردن آتش باید چوبهای خشک را جمع کنیم، چوبهای خیلی کوچک و ریز را در پایین بچینیم، رویش را آتش زنه بریزیم و بعد کبریت بزنیم. بعد که آتش کمی خودش را گرفت، چوبهای بزرگتر را میچینم و موقع ترک جنگل حتما روی آتش خاک میریزیم و رویش را سنگ میچینیم تا آتش خفه شود.
در جنگل، این ماییم که وارد حریم حیوانات شدهایم و باید بلد باشیم با خطر چطور مواجه شویم. فرقی ندارد در کدام یک ازجنگل های ایران باشیم. در بییشتر این جنگلها، احتمال روبرو شدن با مار وجود دارد. اما خبر خوش اینکه است که بیشتر مارها، بیخطرند و کاری به کارمان ندارند. مارهای خطرناک هم الزاما به ما حمله نمیکنند. بیشتر مارهای سمی دم کوتاهاند و سرشان مثلثیشکل است.
اگر مار جلویمان سبز شد، بهتر است بیحرکت بمانیم یا آرام و عقبعقب از آن دور شویم. اما از آنجا که حادثه خبر نمیکند، اگر مار کسی را نیش بزند، یک کار مفید عکس گرفتن از مار است تا بشود نوع زهرش را تشخیص داد.
در بیشتر جنگلهای شمال، مثل جنگل های ارسباران ، خرس هم وجود دارد. خرسهای قهوهای علاقهای به نزدیک شدن به آدمها ندارند. اما اگر با خرسی رودررو شدیم، بهتر است در چشمانش خیره نشویم و جیغ نزنیم. ممکن است خونسردی در چنین شرایطی ساده نباشد، اما لازم است آرام بمانیم. در بدترین حالت میشود سنگ یا چوب به طرف خرس پرت کرد و دستها را مدام در هوا تکان داد.
کمتر پیش میآید گرگها به گروهی از آدمها حمله کنند. پس تا زمانیکه از همسفرانمان دور نشدهایم، جایمان امن است. اگر تنها ماندیم و گرگ به ما حمله کرد، میتوانیم سنگ و چوب بهسمتش پرت کنیم و حسابی سر و صدا راه بیندازیم. در این صورت یا کسی به کمکمان میآید یا گرگ دور میشود.
بخش زیادی از استانهای گیلان، مازندران و گلستان از جنگل پوشیده شده. گذشته از پارکهای جنگلی، جنگلهای بکری با شیبهای تند و ملایم وجود دارد که جان میدهند برای جنگل نوردی.
از تهران تا جنگل الیمستان حدود ۱۴۰ کیلومتر فاصله است. جنگلهای تالش از سختترین جنگلها برای جنگل نوردی است و جاده هراز ، را که دنبال میکنیم و ۲۵ کیلومتری آمل که به فرعی سنگچال بپیچیم،حدود ۲۳ کیلومتر بعد به راش میرسیم. جنگل باجی بخشی از جنگل بولاست، جایی حوالی مرز مازندران و سمنان.
مسیر جنگلهای دو هزار و سه هزار، از تنکابن شروع میشود و به منطقه کوهستانی میرسد. جنگل کالاهو در حوالی تنکابن، جنگل لاویج در نزدیکی نور و جنگل دالخانی رامسر هم گزینههای دیگری هستند.
قرار گرفتن در دل طبیعت، فاصله گرفتن از فناوری های ارتباطی و دور شدن موقتی از فشار ها و استرس های زندگی امروز، یکی از جاذبه های مهم ورزش کوهنوردی است. کوهنوردان برای داشتن سفری امن در داخل کوهستان و لذت بردن از فضای کوه، لوازم ضروریای را همراه خود می برند. برخی لوازم در هر دو نوع کوهنوردی آماتور و حرفه ای مشترک هستند. اما برخی دیگر مخصوص کوهنوردان ماهر و حرفهایست که صعودهای سختتری انجام میدهند. در این مطلب قصد داریم به شش مورد از لوازم ضروری برای کوهنوردان آماتور و حرفهای بپردازیم.
کوهنوردی از آن دسته از ورزشهایی است که میتواند یکی از تفریحات سالم و هیجانانگیز تلقی شود. کوهنوردی تجربیات جالبی را با خود به همراه دارد که به شما انرژی و شادابی را در کنار تندرستی هدیه میدهد. افراد بسیار زیادی هستند که اگر قادر به سفر کردن نباشند، آخرهفتههای خود را به کوهنوردی و پیمایش کوههای اطراف محل زندگی خود اختصاص میدهند.
به طور مثال، تهرانیها آخر هفته به درکه، کلکچال و دربند میروند تا هم ورزش کرده باشند و هم تفریح و سرگرمی جالبی را گذرانده باشند. اما برای صعود موفق به کوهها چه درحالت مبتدی و چه پیشرفته، شما نیاز به ابزارهای متفاوتی خواهید داشت. البته در هر صعود با توجه به نوع صعود، منطقهی مورد نظر، زمان و فصل اجرای برنامه ممکن است ابزار و تجهیزات متفاوتی مورد نیاز باشد. در این مطلب یک سری از مهمترین وسایل کوهنوردی را مورد بررسی قرار میدهیم.
کوهنوردی به شما انرژی و شادابی را در کنار تندرستی هدیه میدهد
کفش یکی از ابتداییترین و مهمترین تجهیزات موردنیاز هر کوهنورد و طبیعتگرد است، کفش مناسب هر برنامه طبیعتگردی یا کوهنوردی میبایست براساس نوع فعالیت، فصل، شرایط اقلیمی و ویژگیهای تخصصی نظیر جنس کفی، نوع عایق حرارتی و نوع عایق رطوبتی انتخاب شود.
یکی از نکات مهم در انتخاب کفش، وزن کفش کوهنوردی است که خیلی سنگین نباشد. دو ویژگی دیگر در انتخاب کفشهای کوهنوردی این است که کفشهایی که برای تمام فصول مناسب هستند باید قابلیت تهویهپذیری داشته باشند که هم از عرق کردن مدام پا جلوگیری کند و هم در زمستان از یخزدگی پاهای شما محافظت کند و شما در پاهایتان احساس گرما داشته باشید. خاصیت ضد آب بودن هم یکی دیگر از ویژگیهای مهم کفش است که آب باران یا آب گودال به درون آن نفوذ نکند، همچنین شما میتوانید از گترکوهنوردی جهت جلوگیری از نفوذ برف و گل و لای به درون کفش استفاده کنید.
کفش کوهنوردی یکی از ابتداییترین و مهمترین تجهیزات مورد نیاز هر کوهنورد است
کوله یکی از مهمترین تجهیزات لازم برای هر برنامه طبیعتگردی است، یک کوله مناسب علاوه بر اینکه باید فضای مناسب برای جایدادن تمامی تجهیزات یک طبیعتگرد را داشته باشد؛ میبایست به اندازهی کافی راحت باشد تا در طول زمان استفاده، به بدن فرد آسیب وارد نکند.براساس تنوع فعالیتهای ورزشی در محیط طبیعت و کوهستان، کولهپشتیهای متنوعی متناسب با هر فعالیت طراحی و تولید میشود.
در هنگام خرید کولهپشتی باید به موارد زیر توجه نمایید:
کولهی خود را به گونهای انتخاب کنید که متناسب با قد شما باشد، در غیر اینصورت به کمر و شانههای شما آسیب جدی وارد میکند
پیمایش، صعودهای شبانه و همچنین شبمانی در کوه و طبیعت نیازمند داشتن ابزار و وسایل روشنایی است، از آنجاکه کوهنوردی و طبیعتگردی همراه با فعالیت بدنی و غالبا در مسیرهای ناهموار صورت میگیرد؛ لذا استفاده از وسایلی که در حین استفاده انعطافپذیری و توان مانور بدنی فرد را کاهش ندهد بسیار مهم است. به همین منظور در برنامههای کوهنوردی و طبیعتگردی ازهد لامپ (چراغ پیشانی) بجای چراغ قوههای دستی استفاده میشود.
برخی از ویژگیهایی که در هنگام انتخاب و خرید دلامپ باید به آنها توجه کنید:
در برنامههای کوهنوردی و طبیعتگردی از هدلامپ بجای چراغ قوههای دستی استفاده میشود
به دلیل اینکه بیشترین هدررفت حرارتی کیسه خوابها از قسمت کف کیسه خواب صورت میگیرد، کیسه خوابها هم بدون استفاده از زیرانداز کارایی و راحتی لازم را نخواهند داشت، بنابراین لازم است در برنامههای شبمانی در کوه و طبیعت حتما از زیرانداز مناسب کیسه خواب استفاده نمایید.زیراندازها از لحاظ جنس به 3 گروه اصلی تقسیم میشوند:
عصای کوهنوردی علاوه بر وزن سبک باید جنس بدنهی خوبی داشته باشد. در ساخت عصای کوهنوردی به طور معمول از آلومینیوم یا کربن استفاده میشود که باعث وزن سبک و استحکام بالای آن میشود.همچنین عصای کوهنوردی باید قابلیت تغییر اندازه را داشته باشد که بتوانید با توجه به نیاز خود آن را کوتاه یا بلند کنید.
مواردی که ذکر شد یک سری از مهمترین وسایل کوهنوردی هستند که شما با توجه به زمان و نوع صعود خود میتوانید وسایل مختلف دیگری را با خود حمل کنید. در کوهنوردی همیشه از ضروری بودن ابزاری که با خود همراه دارید، مطمئن باشید. از این نکته اطمینان حاصل کنید که همنورد شما نیز تمام وسایل ضروری سفر را همراه خود برداشته است. قبل از اینکه خانه را ترک کنید، بار دیگر تمام وسایل خود را بررسی کنید، زیرا اگر در میانه مسیر متوجه شوید که هیچکس با خود چراغ برای اجاق همراه نیاورده است، کار بسیار سخت و پیچیده خواهد شد.
از دیگر تجهیزات و لوازم مورد نیاز کوهنوردی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:قمقمه و کیسه آب،فلاسک کوهنوردی، عینک ، کلنگ کوهنوردی، کرامپون ، چادر کوهنوردی، پانچو ، کلاه و دستکش کوهنوردی
افراد علاقهمند به کوهنوردی میتوانند در دورههای آموزشی باشگاه کوهنوردی شیراز جوان که زیر نظر مدرسان و مربیان رسمی فدراسیون و با ارائه مدرک از طرف فدراسیون کوهنوردی برگزار میشود، شرکت کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر به وبسایت www.shirazjavanclub.com, www.shirazjavanclub.ir مراجعه فرمایید.
آیا شما هم به دنبال جایی متفاوت و غرق در آرامش و سکوت هستید؟ آیا دلتان برای آسمانی آرام و پرستاره تنگ شده؟ یا هوس تماشای طلوع خورشید درکنار رملهای گرم و نرم را کردهاید؟ با این اوصاف اگر بهدنبال یک گردش ۱.۵ روزه متفاوت هستید ما به شما کویرنوردی اطراف تهران را پیشنهاد میکنیم. تعجب نکنید.
اگر فقط یکبار این سفر را تجربه کنید، حتما مشتری ثابت کویرنوردی خواهید شد، زیرا شب هنگام، تماشای آسمانی صاف و چراغانی به شما آرامشی وصفناپذیر میدهد؛ آسمانی که در شهر پر از دود تهران دیده نمیشود.
بهترین زمان برای سفر به کویر پاییز است. البته زمستان و اوایل بهار هم این فرصت را برای کویرگردی برای شما فراهم میکند. اما بهتر است اواخر بهار و تابستان سراغ این نقاط کویری نروید، زیرا گرمای مضاعفی دارد. خلاصه اینکه در این روزهای پاییزی کویرهای ایران با تمام این زیباییها منتظر شما هستند.
پس اگر علاقهمند به این گردش هستید با همرا باشید تا شما را با کویرهای اطراف تهران آشنا کنیم. البته حیف است که حرف از کویر شود و از کویرهای دیگر کشورمان نامی برده نشود؛ به همینخاطر در بخشی دیگر از گزارش، چند کویر دیگر از کشور پهناورمان ایران را به شما معرفی کردهایم.
مرنجاب
اگر میخواهید در کمترین زمان خود را به یکی از کویرهای زیبا و جذاب برسانید ما به شما کویر مرنجاب را معرفی میکنیم. گرچه جادهاش خاکی است، اما از لحاظ نزدیکی به پایتخت و امکانات بین راهی، گزینهای مطلوب به شمار میرود.
این کویر که در نزدیکی کاشان و در حاشیه دریاچه نمک قرار گرفته، بیشتر نمادهای کویری یعنی رمل و درختچههای بیابانی و چاههای دستکن و آبانبار و دریاچه نمک و کاروانسرا را دارد. کاروانسرای مرنجاب که در زمان شاهعباس صفوی بنا شده، در مسیر گرمسار به کاشان و اصفهان قرار دارد و هماکنون نیز برای اسکان گردشگرانی که قصد شبمانی در مرنجاب را دارند، مورد استفاده واقع میشود.
کویر مرنجاب در حاشیه پارک ملی کویر است و در بسیاری از جاهایش رملهای نرم برای پیادهروی گردشگران یافت میشود. اگر به کویر مرنجاب میروید، از تماشای جزیره سرگردان غافل نشوید. جزیرهای که در دریاچه نمک هست و سراسر آن را سنگهایی اسفنجیشکل شبیه سنگپا پرکرده است. درباره نامگذاری این جزیره هم بد نیست بدانید که قدیمیها تصور میکردهاند که این جزیره مدام در حال حرکت است.
البته امروزه مشخص شده که این پدیده، خطای دید است و در واقع با محوشدن ۲ انتهای خط افق در هم که بهدلیل گرمای شدید و پدیده سراب اتفاق میافتد، این تصور بهوجود میآید. اگر چه بازدید از این کویر زیبا میتواند سفری یکروزه باشد، اما با توجه به امکانات کمپینگ در دل رملها بد نیست که شبی را مهمان کویر باشید و از تماشای آسمان پرستاره شب و دیدن طلوع خورشید کویر لذت ببرید.
مسیر دسترسی:
باید ابتدا به اتوبان قم - کاشان بروید. بعد از طی مسیر اتوبان، به شهر کاشان و از آنجا به آران و بیدگل میروید. در آران و بیدگل باید وارد بلواری به نام ارتش شوید و تا کاروانسرای مرنجاب که حدود ۴۵کیلومتر راه است، حرکت کنید.
متینآباد
برای آنها که میخواهند سفری یک یا دوروزه از تهران به کویر داشته باشند و بهدنبال امکانات رفاهی هم هستند، کویر متینآباد یکی از بهترین انتخابهاست. این منطقه کمپ کویری مجهز دارد و به همینخاطر یکی از گزینههای کویرگردی، بهویژه برای مسافران، از تهران و اصفهان است. گردشگران در سفر یک یا دوروزه کویری در آخر هفته میتوانند شبی خاطرهانگیز را تجربه کنند. این کمپ که برخلاف کاروانسراهای قدیمی کویرها، نوساز و کاملا مجهز است، ۳ نوع امکانات اقامتی به شکل چادر، کومه کاهگلی و اتاق دارد.
تجهیزات سرمایشی و گرمایشی موجود در کمپ به شما این امکان را میدهد که در هر فصلی به آنجا سفر کنید. همچنین امکانات تفریحی مانند رصد، دوچرخهسواری، موتور چهارچرخ، شترسواری و بازدید از مزارع ارگانیک و مرکز پرورش شترمرغ، از سرگرمیهای جنبی شما در این سفر خواهد بود. ناگفته نماند که یکی از ویژگیهای جالب این کمپ، بهرهگیری از انرژیهای پاک (مانند انرژی خورشیدی) و همچنین سیستم بازیافت صحیح زباله است.
رملهای کویری متینآباد هم در نزدیکی کمپ و در مجاورت روستای متینآباد هست و شما میتوانید از این روستا هم بازدید داشته باشید. از امکانات جالب در این کویر میتوان به ۱۴ اتاق دوتخته و سهتخته مجهز به سرویس بهداشتی، تلویزیون و یخچال در ساختمان اصلی کمپ اشاره کرد. پس خیالتان راحت باشد که با اقامت در این اتاقها، شبمانی در کاروانسراهای سنتی کشور را تجربه خواهید کرد.
مسیر دسترسی:
ابتدا خودتان را به آزادراه اصفهان - کاشان برسانید. تقریبا ۶۰ کیلومتر بعد از کاشان، خروجی ابیانه و بادرود را خواهید دید. در بادرود به چپ بپیچید و با توجه به تابلوهای راهنمای کمپ متینآباد، از خالدآباد و دهباد و فمی عبور کنید تا به متینآباد برسید.
ابوزیدآباد
کویر ابوزیدآباد در کنار دیگر جاذبههای کویری ایران، از محبوبترین مقصدهای کویری برای گردشگران علاقهمند به این نوع جاذبههاست. ابوزیدآباد پایتخت گویشهای کهن ایران است و گویش بیذوی و همچنین فرهنگ مردمان این منطقه، جزو مهمترین جاذبههای گردشگری آن محسوب میشود. از جاذبههای گردشگری در نزدیکی آن میتوان به قلعه کرشاهی، آبانبار صفوی، شهر زیرزمینی اویی و شهر تاریخی نوشآباد (که به روایتی پایتخت انوشیروان ساسانی بوده است) اشاره کرد.
همچنین روستای ابیانه که از برترین جاذبههای گردشگری روستایی در ایران بوده و سالانه پذیرای هزاران گردشگر داخلی و خارجی است، در حدود ۳۵کیلومتری جنوب ابوزیدآباد قرار دارد. در فاصله حدود ۸کیلومتری شهر، تپهشنهای روان هویدا میشوند، ولی برای رفتن به تپههای بزرگتر و زیباتر باید مسیر کویر و کنارگذر دریاچه نمکچال عروس را طی کنید. تا اینجا که آمدید بد نیست سری هم به شهر زیرزمینی اویی بزنید. این شهر در نوشآباد و در ۵کیلومتری غرب آران و بیدگل قرار دارد.
برای بازدید از شهر زیرزمینی باید از بلوار قطب راوندی در کاشان وارد بلوار کویر شوید و از آنجا با ادامه مسیر به نوشآباد برسید یا میتوانید ابتدا بهسمت آران و بیدگل حرکت کنید و از آنجا وارد بلوار شمسآبادی شوید تا با ادامه مسیر به نوشآباد برسید. همچنین میتوانید در کاروانسرای صفوی کویر ابوزیدآباد اقامت داشته باشید یا از مراکز اقامتی کاشان و آران و بیدگل و یا زائرسرای امامزاده آقا علی عباس (ع) استفاده کنید.
مسیر دسترسی:
به طرف استان اصفهان برانید، کمی بعد از آنکه از شهر آران و بیدگل گذشتید، به روستای کویری ابوزید آباد میرسید. از بلوار قطب راوندی در کاشان هم میتوانید وارد بلوار کویر شوید و از آنجا با ادامه مسیر به نوشآباد برسید.
مرکزی ایران
کویر مرکزی ایران با وسعت عجیبی که دارد تقریبا از قلب ایران تا جنوب تهران کشیده شده است. به همینخاطر یکی از مقاصدی است که هر تهرانیای میتواند بهراحتی برای طبیعتگردی انتخاب کند، کویرهای جنوب شرقی تهران است. باید از شهر ورامین گذر کنیم تا زیباییهایی مانند کاروانسرای دیرگچین که بهعنوان مادر کاروانسراهای ایران و به جامانده از دوران ساسانی است، کاروانسرای سنگی و ساسانی قصر بهرام و همچنین کاروانسرای عینالرشید را در پارک ملی ایران تماشا کنیم.
گردشگرانی که به قصر بهرام میروند میتوانند همزمان با لذت بردن از شبهای پرستاره کویر گرمسار، یک شب در قصری که توسط بهرام گور ساخته شده اقامت داشته باشند. کاروانسرایی در استان سمنان در نزدیکی گرمسار واقع شده که دوره آن را به ساسانیان نسبت میدهند و میگویند که توسط شاه بهرام ساسانی یا بهرام گور ساخته شده و عباس صفوی آن را بازسازی کرده و بعدها بهعنوان کاروانسرا مورد استفاده قرار گرفته است و هنوز هم میتوان از آن بهعنوان استراحتگاه یا محلی برای داشتن آرامش در کویر گرمسار بهره برد.
البته برای ورود به منطقهای که این کاروانسرا در آن واقع شده نیاز است که سازمان محیطزیست و محیطبانی آن محدوده مجوز بدهد. این مکان تاریخی در جنوب گرمسار، شمال شهر دریاچه نمک واقع شده و بهترین و نزدیکترین مسیر دسترسی به این کاروانسرا از مرکز شهر پیشوا ورامین است؛ بنابراین تهرانیها از این مکان میتوانند بهعنوان یکی از نزدیکترین بناهای تاریخی و جایی برای اقامت در وسط کویر استفاده کنند.
مسیر دسترسی:
مناسبترین راه دسترسی به کویر مرکزی ایران و منطقه حفاظتشده پارک ملی کویر، از جاده ورامین - جوادآباد است؛ چرا که دروازه این کویرها از شهر ورامین باز میشود و بهترتیب با عبور از شهرهای گرمسار و سمنان به این کویر میرسید.
آشنایی با دیگر کویرهای ایران
حالا که دیگر گرمای هوا رختبربسته و میتوان خود را به هوای دلچسب و آسمان پرستاره کویر مهمان کرد، چرا به کویرهای دورتر سفر نکنیم؟ علاوه بر ۴ کویری که نسبتا به شهر تهران نزدیک هستند ۲ کویر دیگر هم به شما معرفی میکنیم. شاید روزی تصمیم گرفتید به این کویرها هم سفر کنید.
بادگیرهای کویری روستای خور
در استان خراسان جنوبی و بین شهرهای بیرجند و طبس، روستایی بهنام خور وجود دارد که نباید آن را با شهری به همین نام که معروف به خور و بیابانک است، اشتباه گرفت. این روستا که همچنان جمعیت و رونق خود را حفظ کرده و بسیاری از مراسم آیینیاش هنوز برقرار است، معماری و بافت هوشمندانهای دارد.
کویر خارا در انتهای زایندهرود
خارا به معنی بیابان است و البته نام یکی از کویرهای استان اصفهان هم هست. استان اصفهان که دربرگیرنده اقلیمهای کوهستانی و کویری متضاد است، یکی از معروفترین رودخانههای ایران، یعنی زایندهرود را در خود جای داده و این رود بعد از عبور از مناطق مرتفع غرب استان به کویر خارا و تالاب گاوخونی در شرق این استان میرسد.
بلندترین تپهها در کویر ریگان
شهرت کویر ریگان در استان کرمان، به ارتفاع رملهایش است. تپهماسهایهای ریگان که ارتفاعشان به ۷۵ متر هم میرسد، هم جذابیت تفریحی دارند و هم خواص درمانی. این تپههای متعدد و انبوه، در منطقهای به طول ۲۵ کیلومتر و عرض ۴ کیلومتر قرار دارند و بسیاری از مسافران در آنها حمام شن میگیرند.
کویر دِه سَلم؛ جایی برای آرامش
کلوتهای شهداد در یک سر جاده شهداد به نهبندان واقع شدهاند و کویر ده سلم هم در سر دیگر این جاده است. این روستا از توابع شهرستان نهبندان در استان خراسان جنوبی محسوب میشود. وجود آب و قنات در روستا باعث شده که ده سلم با وجود دوریاش از شهرها، همچنان پابرجا بماند و البته همین دوربودن از هیاهوست که گردشگران را جذب خود میکند.
نمکزار و کویر سیرجان
سیرجان یکی از نقاطی است که اتصال بین ۲ اقلیم کوهستانی و کویری را در استان کرمان برقرار کرده است. از یک سر، راه دارد به بَلوَرد و بافت و از سوی دیگر به نمکزار و کویر. دریاچه نمک سیرجان که مهمترین نماد کویری منطقه است، در غرب شهر سیرجان قرار دارد. سیرجان یکی از نقاطی است که اتصال بین ۲ اقلیم کوهستانی و کویری را در استان کرمان برقرار کرده است.
بهشت منجمان
کویر مصر
کویر مصر، یکی از معروفترین کویرهای ایران است و بسیاری از گردشگران تجربه سفر به روستای مصر را دارند.
این کویر برای طبیعتگردان و عاشقان طبیعت اسمی بسیار آشناست و از بقیه کویرهای ایران طرفدار بیشتری دارد؛ دلیلش هم فیلم «خیلی دور خیلی نزدیک» رضا میرکریمی است که بخشی از قصهاش در روستای مصر میگذرد؛ یعنی بسیاری بر این عقیدهاند که پس از این فیلم بود که روستای مصر به مقصد اصلی بسیاری از گردشگران بدل شد.
البته ما پشنهاد میکنیم اگر به روستای مصر رفتید همه وقتتان را آنجا نگذرانید؛ چراکه چند کیلومتر آنطرفتر روستای زیبای عروسان واقع شده؛ جایی که میعادگاه عاشقان ستاره لقب گرفته است. این روستا خلوتتر و بکرتر از مصر است و نخلستانها و رملهای اطرافش، مسافران را شیفته خود میکند.
وجود چشمه در آن منطقه، باعث رونق کشاوزی در عروسان شده. البته در دهههای پیشین که جادههای آسفالته امروزی وجود نداشت و عروسان در مسیر ارتباطی جندق به خلوان و طبس بود، رونق بیشتری هم داشت.
مسیر دسترسی:
از تهران تا روستای مصر ۷۰۰کیلومتر راه است. در مسیرتان از سمنان، دامغان، معلمان و جندق خواهید گذشت. به جندق که رسیدید، از مسیر خاکی و با طی ۴۵کیلومتر میتوانید به مصر برسید.
کلوتهای شهداد
کویر لوت
کلوتها معروفترین نماد کویر لوت هستند. این عارضههای طبیعی شگفتانگیز و کمرقیب، کلوخهایی سخت و توپُر و مرتفع هستند که طی سالهای طولانی و بر اثر مقاومت در برابر فرسایش باد، شکل گرفتهاند.
وسعت این منطقه به حدی است که به آن لقب ابرشهر کلوخی دادهاند. جاده شهداد به نهبندان که ۲ استان کرمان و خراسان جنوبی را به هم متصل میکند، از گوشه این شهر خیالی عبور میکند و شما میتوانید به راحتی کلوتها را از نزدیک ببینید و البته اگر ماجراجو باشید، با رعایت نکات فنی وارد قسمتهای بکر کویر شوید.
در حوالی کلوتها پوشش گیاهیای از نوع نِبکا (گلدانهای وارونه) هست و وقتی وارد بخشهای مرکزی کویر لوت شوید، دیگر خبری از هیچ نوع پوشش گیاهی نیست و اصولا هیچ حیاتی در چاله مرکزی کویر لوت وجود ندارد؛ حتی باکتری!
یکی از عجایب کویر شهداد، نزدیکیاش به منطقه سردسیر و قلههای سیرچ و باغ بالاست. اگر در ماههای سرد سال (و حتی نوروز) به این منطقه سفر کنید، در میان گرمای کلوتها میتوانید از دوردست، برف را روی قلههای این کوهها ببینید.
مسیر دسترسی:
از کرمان که به شهر ماهان برسید باید وارد جاده دولتی شوید و در میانه مسیر (تقریبا ۲۰ کیلومتر بعد از کرمان) سه راهی را به چپ بپیچید تا بعد از عبور از جادهای کوهستانی و تونلی بلند، ابتدا به سیرچ و سپس به شهداد برسید. حدود ۵۰ کیلومتر برانید تا کلوتهای شگفتانگیز شهداد را ببینید.
1. کمپ تان در کنار رودخانه نباشد چراکه احتمال طغیان آب وجود دارد.
2. در کنار چشمه نباشد. پرندگان و جوندگان برای خوردن آب و حیوانات درنده برای شکار طعمه های خود به چشمه ها می آیند و این موضوع می تواند برای شما خطرناک باشد.
3. در کنار غارها و حفره های درختان نباشد، این مکان ها معمولا پناهگاه حیوانات وحشی هستند.
4. در علفزارهای بلند نباشد چون احتمال وجود مار و مارگزیدگی در علفزارها وجود دارد.
5. در اطراف باتلاق ها نباشد. به علت وجود حشرات که مانع آسایش شما خواهند بود.
6. کف رودخانه های خشک نباشد، زیرا با یک رگبار در بالا دست سیل شما را خواهد برد.
7. مسیر عبوری حیوانات نباشد. حیوانات مانند انسان بیشتر مواقع از مسیرهای خاص در طبیعت گذر می کنند وجود شما در این مسیرها می تواند باعث درگیری شود.
8. کف بستر محل کمپ، سنگی نباشد. در بسترهای سنگی نمی توان بستر نرمی داشت و بدن شما کوفته شده و فردای خوبی در سفر نخواهید داشت و از طرفی نمی توان میخ چادر را کوبید.
9. چادر در مسیر باد نباشد. به علت بادخور بودن صدای مزاحم تا صبح مانع آسایش شما خواهد شد، البته چادرهای حرفه ای کمتر صدا دارند.
10. در بستر برفی نباشد. به علت گرمای بدن شما که با بستر برفی برخورد می کند و باعث آب شدن قسمت هایی از آن می شود و ناهمواری های کف آسایش خواب شما را برهم می زند.
11. زیر درختان کهن نباشد. خیلی از درختان کهن پس از طی عمرشان خود به خود سقوط می کنند.
12. زیر دیواره سنگی نباشد. احتمال ریزش سنگ در نیمه شب و آسیب دیدن وجود دارد.
13. در نزدیکی لانه مورچه ها نباشد. از کوچک ترین درز چادر وارد شده و یا مواقعی که درب چادر باز است داخل می شوند.
14. بستر دارای شیب نباشد. در ابتدا مشکلی به نظر نمی رسد ولی خوابیدن در محل شیب دار باعث تجمع خون در سر یا پای شما می شود و اگر شیب به پهلو باشد مانع خواب شما می شود.
نویسنده: میثم رودکی
زمستان و پاییز زمان بسیار مناسب و لذت بخشی برای کمپ زدن است. نکته کلیدی در مورد یک کمپینگ موفق و لذت بخش در فصول سرد این است که بدانید حتی یک ذره گرما نیز اهمیت زیادی دارد.
با فرا رسیدن فصل پاییز هوا سرد شده و کمپ زدن یا همان کمپینگ که این روزها طرفداران زیادی پیدا کرده دشوار می شود. با این وجود کمپ زدن در شرایطی که هوا سرد است، باران یا حتی برف می بارد، لذت خاص خودش را دارد که برخی نمی توانند از آن دل بکنند. علاوه بر این، با سرد شدن هوا از شلوغی مکان های پرطرفدار که معمولا برای کمپ زدن استفاده می شود کاسته شده و بدین ترتیب کمپ زدن جذابیت بیشتری پیدا می کند. با این وجود، کمپ زدن در فصل پاییز و زمستان به تفکر و برنام ریزی های بیشتری نسبت به کمپ زدن در فصول گرم سال نیاز دارد.
اگر از آن دسته کوهنوردان و طبیعتگردانی باشید که سابقه کمپ زدن در فصول گوناگون سال را دارید بدون شک با دستورالعمل ها و اصول کمپینگ در فصول سرد سال آشنا هستید. با این وجود در ادامه این مطلب شما را با اصول کمپ زدن در شرایط آب و هوایی نامناسب و سرد آشنا می کنم.
مناسب ترین مکان را پیدا کنید
در فصل تابستان بهترین فضا برای کمپ زدن مکانی است که دارای سایه بوده و در معرض مستقیم نور آفتاب قرار نداشته باشد اما در فصل زمستان آفتاب صبحگاهی می تواند یک دوست بسیار خوب و مفید باشد. هنگام انتخاب مکان کمپ در فصول سرد سال باید محل طلوع آفتاب را در نظر بگیرید و طوری چادر خود را برپا کنید که بتوانید بهترین استفاده را از اولین اشعه های صبحگاهی آفتاب داشته باشید. همچنین چادر شما باید طوری قرار گیرد که در آن از باد در امان باشد. شاید در هوای سرد احساس تشنگی نکنید اما حفظ رطوبت بدن در فصل زمستان به اندازه فصل تابستان مهم است. هنگام کمپ زدن در هوای سرد، نوشیدنی گرم مثل چای یا نسکافه را فراموش نکنید.
دست هایتان را نادیده نگیرید
اگر می خواهید در هوای برفی کمپ بزنید پوشش دست هایتان را جدی گرفته و سعی کنید از دستکش های پلار دوپوش استفاده کنید. دست ها در کوهنوردی و کمپ زدن کارآیی بالایی دارند و صدمه دیدن و سرمازدگی آن ها شرایط شما را به شدت دشوار می کند.
درست لباس بپوشید
در صورتی که می خواهید در فصل پاییز و زمستان کمپ بزنید باید بدانید که لباس هایی که می پوشید باید طوری باشند که در شرایطی که هیچ فعالیتی ندارید نیز شما را نگه دارند. در طول رسیدن به نقطه ای مناسب برای کمپ زدن، بدون شک نیاز به مدتی پیاده روی حتی کوهنوردی خواهید داشت که در جریان آن کمتر سرما را حس کرده و بدن تان گرما تولید می کند اما وقتی که به محل کمپ رسیدید و زمان استراحت و سکون فرا رسید شرایط متغییر است و حفظ دمای بدن در شرایطی مناسب سخت تر می شود. بنابراین باید لباس هایی همراه داشته باشید که در طول مدتی که تحرک بدنی ندارید نیز شما را گرم نگه دارند. به شما استفاده از لباس های دارای رویه پشمی را توصیه می کنیم که در هنگام فعالیت بدنی نیز باعث تجمع عرق در زیر لباس نشده و خاصیت تنفسی خوبی دارند.
از سربند یا کلاه استفاده کنید که در صورت نیاز می توانید برای حفظ دمای بدن آن را برداشته یا سر کنید. همچنین بهتر است از لباس های سبکی استفاده کنید که هم ضد آب بوده و هم امکان ورود و خروج هوا از بین الیاف آن ها ممکن باشد. علاوه بر این عایق بندی سر و پا می تواند شما را گرم نگه دارد. از این رو استفاده از یک کلاه ساده روی کلاه پشمی توصیه می شود. همچنین برای کمپ زدن بهتر است جوراب های کتانی تان را در خانه جا گذاشت و از جوراب های پشمی استفاده کنید. لازم نیست بوت های گران قیمتی نیز داشته باشید اما نکته مهم در مورد بوت های مناسب کمپ زدن، ضد آب بودن آن هاست.
گزینه ای به نام آتش
وقتی که به محل کمپینگ مناسب رسیدید قبل از این که هر کاری بکنید به فکر روشن کردن آتش باشید. به محض اینکه وسایل تان را زمین گذاشتید به سراغ کارهایی بروید که برای روشن کردن آتش لازم است، قبل از هر کار دیگری. از قبل برای این کار برنامه ریزی کرده و همیشه چیزهای ضروری و اضطراری برای روشن کردن آتش را همراه داشته باشید. برای روشن کردن آتش در هوای سرد ابزارهای مختلفی وجود دارد که از تکنولوژی ساده تا پیشرفته متفاوت خواهند بود اما نکته مهم این است که از قبل به این موضوع فکر کرده و برای بدترین شرایط آماده باشید.
چوب مناسب را پیدا کنید
قبل از شروع آتش، ابتدا شاخه های کوچک را انتخاب کرده و برای این که آتش روشن شود با استفاده از چاقو لایه هایی نازک از چوب را تراشیده و به عنوان آتش زنه زیر شاخه های کوچک قرار دهید. این لایه های تراشیده شده مانند کاغذ عمل کرده و باعث می شود که آتش روشن شود و در ادامه می توانید با اضافه کردن شاخه های کوچک و ریز به آن آتش را به شرایطی برسانید که دیگر خاموشی در کار نباشد. با روشن شدن آتش می توانید شاخه های بزرگ تر و حتی کنده را به آن اضافه کنید. شعله های کوچک را با فوت کردن به آن ها می توانید بزرگ تر کنید، یا هر چیزی شبیه بادبزن که بتوان با آن اکسیژن بیشتری به شعله ها رساند. هر چقدر که بتوانید هوای بیشتری به آتش برسانید بازخورد بهتری از آتش خواهید گرفت.
چیزی شبیه لانه بسازید
کنده ها و چوب های بزرگ و قطور را اطراف محل روشن کردن آتش قرار دهید و سپس در کنار آن با قرار دادن تکه های کوچک تر یک چیزی شبیه لانه درست کنید. در حالی که تکه چوب های کوچک و متوسط آتش گرفته اند چوب های بزرگ تری روی بالای آتش قرار دهید. در این کار نباید آنقدر زیاده روی کنید که ساختار لانه ای که درست کرده اید فرو بریزد. باید ستون هایی از چوب های محکم و قطور برای آتش خود درست کرده باشید. آتش نیاز به اکسیژن دارد از این رو نباید مسیر رسیدن هوا به شعله های زیرین را مسدود کنید.
برای ژاله زایی آماده باشید
در حالی که در یک چادر گرم در شبی سرد نفس می کشید، ژاله زایی (قطرات آبی که روی سقف چادر در هنگام سرد بودن هوا در قسمت داخلی ان ایجاد می شود) شکل می گیرد حتی اگر چادر شما بسیار مرغوب بوده و مخصوص فصل سرد یا چهار فصل باشد. برای چنین چیزی آماده باشید و بدانید که کار زیادی در مورد ژاله زایی و ممانعت از آن نمی توانید انجام دهید. در چنین شرایطی در هنگام صبح با موجی از قطرات سرد آب یا حتی ذراتی مانند برف در درون چادر خود مواجه خواهید شد که درون آن را به شدت سرد و مرطوب می سازد. کیسه خواب و زیرانداز خود را قبل از استفاده مجدد خشک کنید. برای کاهش ژاله زایی می توانید در طول شب کمی از در یا پنجره چادرتان را باز نگه دارید که اگر چه باعث می شود کمی از گرمای چادر کم شود اما آن را خشک نگه می دارد.
هنگام خوابیدن لباس هایتان را در نیاورید
آن حکمت قدیمی که می گفت برای داشتن خوابی راحت قبل از رفتن به رختخواب سعی کنید لباس هایتان را در بیاورید در کمپ زدن کاربرد ندارد. اگر هنوز آتش دارید، قبل از خواب کمی آب جوش درست کرده و در یک بطری آب عایق در برابر گرما ریخته با خود به کیسه خواب ببرید. همچنین نگه داشتن لباس های خیس در نزدیکی بدن بهترین گزینه برای خشک کردن آن هاست به نحوی که صبح پس از بیدار شدن با لباس های خشک مواجه خواهید شد.
فضولات انسانی یا همان ادرار و مدفوع حاوی مواد بیماری زا یا پاتوژن است که به راحتی می تواند خاک و یا منابع آبی را آلوده کند. فضولات انسانی از آن دست مواردی است که کمتر در کشور ما و در سفرهای کوهنوردی و طبیعت گردی به آن پرداخته می شود اما با روند افزایش جمعیت گردشگران در طبیعت در سال های اخیر به زودی به یک معضل جدی تبدیل خواهد شد. سالانه صدها و هزاران تن فضولات انسانی توسط گردشگران وارد نقاط گردشگری می شود. تخمین زده می شود کوه دماوند سالانه حدود ۱۰۰۰۰ صعود را به خود ببیند، این یعنی بطور میانگین سالانه حدود ۵ تن فضولات انسانی فقط در کوه دماوند باقی می ماند، بخش عمده این فضولات انسانی در مسیر جنوبی دماوند است، به این آمار کوه های دیگر و نقاط گردشگری طبیعی دیگر را اضافه کنید و متوجه خواهید شد که اگر به فکر نباشیم در چند سال آینده تقریبا هرجا که در طبیعت بکر پا بگذاریم احتمالا با باقیمانده فضولات انسانی مواجه خواهیم شد.
در پارک های ملی آمریکا گردشگران باید با استفاده از کیسه های مخصوص تمامی فضولات انسانی را با خود حمل و از طبیعت خارج کنند. در کشور ما هیچ نظارتی بر این امر نیست و حتی صحبت کردن در این مورد نیز در بیشتر موارد به شوخی انجام می شود اما مسئله بسیار جدی است. تجزیه فضولات انسانی در کوهستان و در نواحی که آب و هوای سرد دارند سال ها طول می کشد و باکتری ها و ویروس های درون آن نیز به همین مدت باقی می مانند. برای دفع فضولات انسانی در طبیعت چند توصیه ساده وجود دارد که عمل کردن به آن ها نه تنها دشوار نیست بلکه باعث بهداشت خود و محیط خواهد شد.
نکته اول: افراد به هیچ عنوان نباید فضولات انسانی را درون غارها و تنگ ها(دره های باریک) جا بگذارند
نکته دوم: افراد به هیچ عنوان نباید در نزدیکی منابع آبی(رود، چشمه، دریاچه، آبشار و…) فضولات انسانی را جا بگذارند
نکته سوم: اگر در گروه های پر جمعیت بودید حتما توالت صحرایی ایجاد کنید
اثر منفی فضولات انسانی را به دو روش می توان کاهش داد:
۱- با خروج مواد از طبیعت از طریق کیسه های مخصوص
۲- از طریق دفن این مواد
یک روش برای دفن وجود دارد که اثرات فضولات انسانی در طبیعت را به حداقل می رساند، در جایی غیر از غارها و تنگ ها، حداقل با فاصله ۶۰ متر دور تر از منابع آبی زمین را به عمق ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر و قطر ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر حفر کنید، درون این چاله فضولات انسانی را دفع کنید، از دستمال کمتر استفاده کنید و دستمال مصرفی را بعد از اتمام درون چاله بیندازید، چاله را پر کنید
روش چاله گربه برای دفع فضولات انسانی در طبیعت؛ گودالی به عمق تا ۲۰ و عرض تا ۱۵ سانتیمتر حفر کنید، مدفوع را درون این گودال دفع کنید، دستمال را درون گودال بگذارید، روی آن را با خاک بپوشانید
به این روش، روش دفع چاله گربه گفته می شود. چاله گربه را در نقاطی که اکنون خشک و اما در مسیر عبور آب های فصلی هستند ایجاد نکنید، نقاط آفتابگیر روند تجزیه فضولات انسانی را تسریع می کند، برای شستن دست از مواد طبیعی و سازگار با محیط استفاده کنید، شستن با مواد شیمیایی در کنار منابع آبی سبب آلودگی آب خواهد شد
برای ادرار نیز با رعایت تمامی اصولی که در بالا گفته شد می توانید عمل کنید، ادرار به واسطه مایع بودن زودتر تجزیه می شود، می توانید در نقاطی دور از کمپ و منابع آبی ادرار کنید، بعد از اتمام کار با کمی آب ادرار خود بر روی زمین را رقیق کنید، بوی ادرار می تواند موجب تحریک برخی حیوانات قلمرو طلب از جمله گربه سانان شود
طبیعت گردی پاک و بدون ردپا فقط خارج کردن زباله از طبیعت نیست بلکه مجموعه ای از اصول است که انجام آنها به حفظ و بقای محیط زیست منجر خواهد شد
نویسنده: مسعود فرح بخش