اکوتور شیراز جوان مجری تورهای : کوهنوردی ،طبیعت گردی ،کمپینگ ، دوچرخه سواری و تورهای اختصاصی
اکوتور شیراز جوان مجری تورهای : کوهنوردی ،طبیعت گردی ،کمپینگ ، دوچرخه سواری و تورهای اختصاصی

اکوتور شیراز جوان مجری تورهای : کوهنوردی ،طبیعت گردی ،کمپینگ ، دوچرخه سواری و تورهای اختصاصی

جهت یابی و مسیریابی در شب

جهت یابی بدون استفاده از قطب نما یا جی پی اس، یکی از کارهای مهمی است که حتما باید آن را یاد بگیرید تا در شرایط اضطراری بتوانید خود و گروه تان را نجات بدهید.

در آموزش مسیریابی در طول روز و به کمک خورشید را مرور کردیم و یاد گرفتیم که با ابزارهای خیلی ساده مانند یک تکه چوب و یا ساعت مچی جهت یابی را انجام داده و مسیرمان را پیدا کنیم.

مسیریابی در شب

در این قسمت «تکنیک های مسیریابی در شب» را با همدیگر بررسی می کنیم.

اگر در طول شب در طبیعت گم شدید و ابزارهای جهت یابی مانند قطب نما یا  جی پی اس  همراه تان نبود، چه کارهایی را باید انجام دهید؟

ستاره قطبی بهترین راهنما برای پیدا کردن شمال در نیمکره شمالی است. البته این نکته را فراموش نکنید که ستاره قطبی در نیمکره جنوبی زمین، جنوب را نشان می دهد.

اغلب هنگامی که به آسمان می نگریم به راحتی دب اکبر را تشخصی می دهیم و این نکته مثبتی برای پیدا کردن ستاره قطبی است. با این وجود بسیاری از مردم توانایی پیدا کردن این ستاره را در میان انبوه ستارگان ندارند. بهترین راهنما برای پیدا کردن این ستاره، کمک گرفتن از صور فلکی مشهور در آسمان است.

دب اکبر یا خرس بزرگ

این صورت فلکی شامل 7 ستاره اصلی که به شکل ملاقه در غرب ستاره قطبی قرار گرفته است، 4 ستاره آن به صورت یک مربع نامتوازن قسمت گودی ملاقه را تشکیل داده اند. اگر از آخرین ستاره قسمت خارجی گودی ملاقه خطی فرضی بکشید و آن را نزدیک به 4 یا 5 برابر امتداد دهید، ستاره پر نور قطبی کاملا مشخص است و اگر رو به آن بایستیم روبروی ما شمال جغرافیایی خواهد بود.

دب اصغر

با پیدا کردن و نقطه گذاری توسط دو صورت فلکی که در بالا توضیح داده شد هم می توانید ستاره قطبی را پیدا کنید هم دب اصغر را. این صورت فلکی دارای 7 ستاره اصلی (مثلا دب اکبر اما با فاصله کمتر و کوچک تر) است که انتهایی ترین قسمت آن یعنی دسته ملاقه ستاره قطبی قرار دارد.


ذات الکرسی

ابن صورت فلکی دارای 5 ستاره اصلی است که به صورت M یا W در کنار همدیگر قرار گرفته اند، برای پیدا کردن ستاره قطبی کافی است از ستاره سوم یا مرکزی در همان جهت یک خط فرضی را بکشیم و در ادامه به ستاره قطبی خواهیم رسید.

خوشه پروین

این صورت فلکی به شکل یک خوشه است و بین 12 تا 15 ستاره دارد و از شرق به سمت غرب در حرکت است و اگر به دم آن نگاه کنید می توانید مشرق را تشخصی بدهید.


گاهی اوقات در جنگل، ستارگان به راحتی دیده نمی شوند، در این مواقع ماه بهترین راهنما برای شماست. به این صورت که اگر در نیمه اول ماه قمری باشیم، قسمت بیرونی حلال ماه سمت غرب را نشان می دهد و در نیمه دوم ماه قمری شما با همین تکنیک می توانید مشرق را پیدا کنید.

چرا کوه ها اهمیت دارند؟

امروزه نقش و اهمیت کوهستانها به عنوان یکی از موثرترین زیست بومها برای کارشناسان و دوستداران محیط های طبیعی روشن گردیده است . آب شیرین ، تعدیل آب و هوا ، وجود منابع معدنی و غذایی ، و چشم انداز های زیبا و بدیع ، جملگی از نعمتهایی هستند که انسان به واسطه کوه از آنها برخوردار می شود .

با توجه به قرار داشتن فلات ایران بر روی کمربند خشک و نیمه خشک آسیا و بارش هفتاد درصد کل نزولات جوی سالانه در نواحی کوهستانی ، اهمیت کوهستان ها در تامین ((مایع حیات بخش)) یعنی آب آشامیدنی بیش از پیش نمایان می گردد. با وجود این همه تاثیرات زندگی بخش ، متاسفانه نقش کوهستان ها در کشورمان نادیده گرفته شده و در مواردی عدم آشنایی و درک اهمیت کوهستان ها موجب تخریب گسترده این نواحی شده است .

همچنین کاهش میزان بارندگی و بروز خشکسالی در ۱۵ سال اخیر منجر به افت ذخایر برفی و یخچالی در ارتفاعات کوهها گردیده که تاثیر خود را در فصل های گرم سال نشان داده است .خشک شدن رودها و تالاب ها ، از بین رفتن مراتع و کاهش محصولات کشاورزی و افزایش آفتهای کشاورزی از جمله (سن) از پیامدهای این پدیده جوی می باشند .تخریب مراتع کوهستانی ، تخریب باقیمانده جنگلهای کشور که عمدتاً در نواحی مرتفع قرار دارند . تخریب آبخیزها و سرچشمه های آب ، گسترش بی رویه راههای کوهستانی و بهره برداری از معادن ، خسارات جبران ناپذیری از جمله فرسایش میلیون ها تن خاک و بروز سیل های ویرانگر را به بار آورده است .

حمایت از کوهستان و محافظت از منابع آن ، مستلزم انجام تعهد و احساس مسئولیت مشترک همه آحاد جامعه از جمله کارشناسان ، علاقه مندان محیط زیست ، دولتمردان و ساکنین این نواحی است .

نقش دولت در این میان بسیار مهم و تعیین کننده می باشد . تشکیل مراکز تحقیقات مناطق کوهستانی ، تدوین قوانین کوهستانی و تعیین کاربری هر منطقه با در نظر گرفتن عواملی نظیر حساسیت و ارتفاع و دخالت دادن مستقیم ساکنین نواحی کوهستانی در اداره این نواحی ، از مهمترین وظایف دولت در قبال حمایت از محیط های کوهستانی است .

کوهها از جمله سرمایه های ملی کشور هستند ، توجه به این نواحی از ضرورت های حیاتی در شرایط کنونی می باشند . بهره برداری از کوهستانها می بایست به روش های پایدار و اصولی صورت پذیرد . تا حق بهره مندی نسل های آینده از این موهبتهای الهی محفوظ بماند .

خصوصاً که امروزه جامعه طبیعی ما با بحران طوفان های گرد و غبار (ریز گردها) ، هرازگاه روبرو می شود و هر بار میلیون ها تن ذرات گرد وغبار از بیابانهای خشک وتفتیده جنوب عراق و سوریه طوفان با خود می آورد ، آنها کیفیت هوا و میدان دید را کاهش داده و اثرات مخرب بر رشد طبیعی گیاهان و درختان وارد می سازد . که در کل باعث صدمه به سلامتی و ناراحتی های روحی می گردد . خصوصاً در سالهای گذشته ترکیه با زدن بزرگترین سد خاور میانه بنام سد آتاتورک در شمال شرق با بستن آبخیزها و سرچشمه رودهایی که از ترکیه سرچشمه گرفته و به جنوب عراق سرازیر می شدند ، موجب خشکی تالاب ها و وردهای جنوب عراق گشته است و موجب بیابانی شدن بیشتر عراق گردیده است . و دیری نمی پاید با خشک شدن دریاچه ارومیه با این روند میلیاردها تن نمک به جای مانده میراث این دریاچه شور باشد و دور و نزدیک تراژدی زندگی در شهرهای اطراف این دریاچه خود داستان دیگر باشد !

*چرا کوهها اهمیت دارند ؟

کوهها سطح خشکیهای زمین را تشکیل می دهند و مسکن حداقل ۱۰ درصد از جمعیت جهان در این نواحی قرار دارد . بیش از نیمی از جمعیت جهان به آبخیزهای کوهستانی وابسته اند . کوهها سرچشمه اصلی منابع آب شیرین جهان هستند . بسیاری از گونه های گیاهی و جانوری کمیاب در کوهستان ها جای دارند . حیات دشت ها وابسته به کوههاست . بدون آب رودهایی که از کوهها سرچشمه می گیرند . کشاورزی در دشت ها امکان پذیر نیست . آب مهمترین و اساسی ترین محصول کوه است که بدون آن ، حیات موجودات زنده ممکن نیست .

کوهها مناطق دریافت نزولات آسمانی می باشند . این نزولات هم به شکل قابل رؤیت (رودها ،برفچالها و یخچالها ، دریاچه ها ) ، و هم به شکل غیرقابل رؤیت (آبی که در خاک نفوذ می کند ) . به همین دلیل است که کوهها را برجهای آب نامیده اند . مراتع کوهستانی از دیگر محصولات محیط کوهستان هستند بیش از نیمی از روستاهای کشورمان در دره ها و دامنه های کوهستانی قرار دارند ؛ جایی که به علت باران مناسب و خاک حاصلخیز محل تولید ، و حبوبات دیم و میوه های متنوع ایران می باشند .کوهها در تعدیل شرایط اقلیمی (آب و هوا) نقش بسیار مهمی دارند . اگر رشته کوههای فلات ایران وجود نداشت . این منطقه فاقد هرگونه حیات و بارندگی و دارای آب و هوای خشک و صحرای می بود . بخشی از کوههای جهان و بخش عمده جنگلهای ایران در کوهها و نواحی مرتفع قرار دارند .

ارتفاعات شمالی البرز پوشیده از جنگلهای ((هیرکانی )) است که از نظر تنوع بسیار غنی هستند و از رویشگاههای منحصر به فرد جهان محسوب می شوند . بسیاری از میراث فرهنگی جوامع بشری در کوهها قرار دارد . تمدن های درخشان بسیاری در کوهستان متولد شده اند . و کوهها حافظ مرز و بومها و محل پناه بردن انسان ها در مواقع بروز فاجعه ی انسانی (جنگ) و طبیعی (سیل) هستند . کوهها الهام بخش انسان در چیرگی بر موانع و دشواریها بوده اند کوه، نهاد مقاومت ، استحکام ، پایداری و سربلندی است .

کوهها زیباترین نقاط زمین ، پناهگاه انسان برای فرار از فشارهای زندگی شهری و محل رسیدن به آرامش روحی ، و عرصه ای مناسب برای ورزشهای مختلف هستند .در عین حال ، کوهها از آسیب پذیرترین اکوسیستمها می باشند . و دلیل آن ویژگی های خاص و پیچیده مثل تغییرات   سریع آب و هوا و درجه حرارات ، شیب و فرسایش است .کوهها در معرض دگرگونیهای دائمی قرار دارند . این دگرگونی با دخالت انسان تشدید می شود  و خرابیهای جبران ناپذیری را در کوهها ایجاد می نماید .تخریب پوشش گیاهی سطح کوهها بویژه در دامنه های شیبدار کوهستانی ، در سالهای اخیر در کشورمان زیان های بسیاری را در پی داشته است که از آن جمله می توان به افزایش سیل های ویرانگر اشاره نمود . ضرورت توجه به نواحی کوهستانی و اعمال مدیریت صحیح به منظور بهره برداری پایدار از این مکان ها در کشور ما از اهمیتی مضاعف برخوردار است . زیرا ایران در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد . و با نگاهی به برجستگی های این منطقه به روشنی می توان به نقش سرنوشت ساز کوهستانها پی برد .

*ویژگی های بارز کوهستان

ویژگی های محیط کوهستان وقتی به روشنی نمود پیدا می کند که به بررسی و مقایسه تفاوت های کوه و دشت بپردازیم . هنگامی که از دشت های خشک به طرف کوهها حرکت می کنیم ، این تفاوت ها به صورتی ناگهان دیده می شود . عمده ترین آنها ، تغییر در دما و رطوبت ، تفاوت رنگ ها و سرسبزی ، تغییر در ارتفاع ة ناهمواری ها ، شیبها و جهتها می باشد .تغییرات دماو رطوبت ، باعث وجود تنوع شدید در شرایط زیست گیاهان و جانوران می شود . مهمترین ویژگی های فضای کوهستان به شرح زیر است :

۱- عدم دسترسی : دسترسی مشکل یکی از ویژگی های بارز کوهستان هاست . که تحولات اقتصادی و اجتماعی در آنها بسیار کند صورت می گیرد .

۲- آسیب پذیری : به دلیل شکل فیزیکی و اکولوژی ، کوهها مناطق بسیار آسیب پذیر هستند . شیب سانحه خیزی ، شرایط متغیر و متضاد آب وهوایی و تغییرات در ارتفاع همگی باعث می شوند کوچکترین دخالت ، منجر به تخریب شدید این مناطق گردد .

۳- انطباق : با توجه به عدم دسترسی ، آسیب پذیری و دیگر ویژگی های کوهستان ، ادامه حیات گیاهان ، حیوانات و حتی جوامع انسانی ، فقط در صورت انطباق با این ویژگی ها امکان پذیر هستند . انطباق با شرایط خاص کوهستان ، از مهمترین ضروریات زندگی جانداران و جوامع انسانی ساکن در کوهستان می باشد .

۴- مزیت های نسبی : مزیت های نسبی کوهستان بویژه در مقایسه با دشت ها قابل رؤیت است . محصولات ویژه ، هوای پاک در جواز شهرهای آلوده ، و بهره وری توریستی از دیگر مزیت های فضای کوهستان است .

*کوه ، آب و هوا

کوهستان ها از چند نظر بر آب و هوا اثر می گذارد یا لااقل با آن در ارتباطند .

۱- کوهها همانند سدی در برابر جریانات هوا قرار دارند ، این امر موجب بروز بارندگی در ارتفاعات می شود . اگر رشته کوههای زاگرس و البرز در فلات ایران وجود نداشت ، کشور ما به یک کویر مبدل می شد .

۲- کوهها به علت ناهمواری و بعد ارتفاع ، ایجاد کننده جریانات هوا(باد) و تحول در آب وهوای محلی منطقه ای هستند. نفوذ تدریجی رطوبت دریای خزر که با صعود به ارتفاعات به صورت باران و برف در می آید و رودخانه ها را تغذیه می کند و به نحوی تمام رودخانه های بزرگ کشور از سپید رود ، کرخه ، کارون ، زاب کوچک (کلوی) ، سیروان ، قزل اوزن از کوههای زاگرس سرچشمه گرفته و قسمت اعظم ایران را سیراب می کند . در حقیقت ، کوهستان ها آب و هوا را تغییر می دهند و آب و هوا هم کوهستان ها را تحت تاثیر قرار می دهد . لذا در سطح منطقه ای عامل بروز بارندگی و عامل حضور تنوع اقلیمی ، کوهستان ها هستند که باعث حضور انواع شرایط آب و هوایی می شوند . هرچه از کوه بالا برویم هوا سردتر و رقیقتر می شود . به همین علت است که کوهها دارای کمربندهای ارتفاعی از نظر نوع پوشش گیاهی هستند .در هر ارتفاع ، شرایط دما و رطوبت انواع خاصی از پوشش گیاهی را ایجاد می کند . با تغییر ارتفاع ، نوع گیاهان نیز تغییر می کند . و نهایتاً در ارتفاعات بسیار بالا تنها رویش بوته ای می تواند وجود داشته باشد که در هوای رقیقتر و تحت نور ماورای بنفش مقاومت بیشتری دارد .

*کوهها برج های تامین آب

کوهها با ایجاد مانع در برابر جریانات هوا، آن را به صعود وا می دارند و با سرد شدن هوا ، آب به صورت رطوبت و بارش در سطح کوهستان ها می بارد . بیش از  بارندگی های فلات ایران که البته بسیار اندک است ، به صورت بارش زمستانی برف در ارتفاعات کوهستان است .از نظر طبیعی کوهستان ها حلقه ارتباطی گردش آب ( هیدرولوژی) میان رطوبت آسمان در ابرها یا جو با زمین و جریان های سطحی و زیر زمینی ان است . بنابراین اهمیت نقش این حلقه ( آبخیزهای کوهستانی ) بارش متوسط سالانه کشور ۲۸۹ میلیارد متر مکعب آن (۷۰ درصد ) در نواحی کوهستانی صورت می گیرد .

تلفات آب در کوهستان به علت دمای پایین تر کمتر است و مقدار بیشتری از بارندگی تبدیل به آب جاری می شود یا به زمین نفوذ می کند . آب در کوهستانهای مرتفع از کیفیت بهتری برخوردار می باشد . و به علت حرکت در شیب ، قدرت پالایش بیشتری دارد . آب رودها به صورت طبیعی تصفیه شده و خطر آلودگی کمتری نسبت به آبهای جاری در دشت ها دارد . در کوهستان ها پوشش گیاهی به نوبه خود نقش جنگلی وسیع و مراتع ییلاقی پوشانیده است . که این پوشش گیاهی به نوبه خود نقش مهمی در ایجاد تعادل جریان آب یعنی جلوگیری از وقوع سیل و بروز خشکسالی و کم آبی ایفا می کند و در واقع پشتیبان استقرار جمعیت و فعالیت کشاورزی و صنعتی در دشت ها است . تخریب جنگل ها و مراتع در اراضی شیبدار کوهستانی در زمان بارش های شدید همراه با ذوب برف در بهار ، باعث بروز فرسایش شده ، حمل خاک و سنگ و ایجاد سیلاب های مخرب می شود که نمونه هایی از آن در شهر نکا در مازندران و ماسوله در گیلان را به یاد داریم . با این وصف ، اگر کوهستان های البرز در  شمال و زاگرس در غرب فلات ایران نمی بود با منطقه ای خشک و بی آب و علف مثل سودان و اتیوپی روبرو بودیم .

نقش پوشش گیاهی در طبیعت و اقتصاد جوامع کوهستانی نقش مهمی را ایفا می کنند از جمله  :

۱- از خاک و اراضی محافظت می کند . ۲- جذب کننده بارندگی است و از بروز سیل و ریزش سنگ جلوگیری می کند . ۳- زیستگاه حیات وحش است . ۴- منبع مواد دارویی و صنعتی است . ۵- منبع اولیه سلولزی چوب است . ۶- تلطیف کننده هوا است ( یک هکتار از فضای سبز که حدود ۲۰۰ درخت در آن کاشته شده باشد تا ۶۸ تن از گرد وغبار را در هر بارندگی در خود جذب می کند  کاملاً واضح است که با وجود چنین درختانی زدودن ۶۸ تن گرد و غبار ، رایگان خواهد شد در صورتیکه بدون این درختان باید هزینه بسیاری را برای این کار اختصاص داد .)

*کوهستان و حیات وحش

کوهستان ها به علت حضور شرایط متنوع محیطی ، زیستگاه بسیاری از جانوران می باشند . جانوران کوهستان با وجود تمام شرایط سخت و محدود کننده حیات ، در ارتفاعات می توانند با عواملی چون باد ، سرما ، سیل ، خشکسالی ، یخ و برف و هوایی با اکسیژن کم ، خود را تطبیق دهند . اغلب پستاندارن و پرندگان در ارتفاعات در یک مکان ساکن نمی باشند و دائماً جابجا می شوند . برای گیاهان که ثابت هستند و غذای خود را خود تامین می کنند ، عمل تطبیق با شرایط محیط ، شرط اصلی بقاء می باشد . قوچ ، میش ، کل و بز و مرال از حیوانات بارز کوهستان های ایران هستند که حتی گرگ به راحتی قادر به شکار آنها نمی باشد . این سم سانان علف خوار به خاطر داشتن جسمی شکیل با شاخ های دیدنی ، از زیباترین حیوانات شکاری کره زمین نیز محسوب می شوند .

تنوع زیستی در کوهستان های ایران بویژه در ارتفاعات احتیاج به تحقیق و مطالعه زیاد دارد . و برداشت و تخریب اقلیم باعث آسیب پذیری زیستگاه ها  گردیده و نسل تعدادی از جانوران و گیاهان را تهدید به انقراض می کند .

* فعالیت های اقتصادی در کوهستان (تولیدی ، اقتصادی )

محیط کوهستان به علت ویژگی های خود ( سانحه خیزی ، توان اندک تولدی و بهره برداری ، آسسیب پذیری ، دوری از دسترس ) به طور کلی تناسب زیادی با فعالیتهای تولیدی سودآور و تجاری ندارد .مهمترین فعالیتهای اقتصادی در کوهستانها ، دامداری متکی بر مراتع سرسبز ییلاقی ، کشاورزی (باغبانی و گیاهان دارویی) متکی بر هوای مناسب ، صنایع دستی ظریف ( متکی بر نیروی کار سختکوش طی فصول طولانی بیکاری در زمستان ) و اخیراً گردشگری ( متکی بر هوای مناسب ، زیبایی و دسترسی بهتر اهالی دشتها به کوهستانهای همجوارشان ) است .که متاسفانه در ۲۰ سال گذشته ما شاهد از بین بردن مراتع کوهستانی با تیغه های فولادی تراکتور و تبدیل آن به زمینهای کشاورزی کم بازده به علت شیب زیاد شده ایم که اثرات مستقیم نزول زندگی اقتصادی کشاورزان در زاگرس ، افزایش آفت سن را به دنبال داشته است . تا ۳۰ سال قبل ۱۲۰ هزار هکتار مراتع درجه ۱ و درجه ۲ در جنوب غربی دیواندره تا مریوان بنام (سارال) وجود داشت که به علت عدم آگاهی و ضعف قانون و حرص و فرصت طلبی عده ای کلاً تخریب، که امروزه ۱۰ هزار هکتار مراتع هم باقی نمانده است .

که امروزه نه از پروارهای گوسفند سارال چیزی به جای مانده و دیری نمی پاید که آنها هم به مصرف کنندگان صرف شهری بدل شوند .متاسفانه افراد جامعه امروز ، شتاب زده عمل می کنند چون از خود و خواسته های خود لبریز است ، در دیگران جز آنچه خود می خواهد چیزی نمی جوید و گرنه اگر تامل و خرد جمعی و پشتکاری جمعی می بود .می بایست شاهد صدها طرح موفق مثل تعاونی پرورش ماهی روستای تاریخی پالنگان در اورامان کردستان می بودیم که به قطب توریستی هم بدل شده و نمونه ای از پرورش ماهی در خاورمیانه.

*کوهستان ، کانون میراث های تاریخی فرهنگی

ضرورت انطباق با شرایط سخت کوهستان موجب گردیده این ویژگی ها به صورتی مشخص در نوع زندگی ساکنین این نواحی منعکس شود . در این میان ، جوامع کوه نشین طی هزاران سال فرهنگ و شیوه های سنتی خود را به وجود آورده اند که از جنبه های مختلف ، فرهنگی ویژه و خاص این محیط می باشد .

از دوران های گذشته یادگارهای فرهنگی ارزشمندی در جای جای کوهستانهای کشورمان به جا مانده است .

قلعه نظامی ((الموت)) قلعه بایک و قلعه دختر ، کتیبه کیله شین در اشنویه و  سنگ نوشته های گنجنامه( اثر کوهروی داریوش و خشایارشاه )در دامنه کوه الوند در همدان نمونه های از آثار تاریخی به جا مانده در کوهستانهای کشورمان می باشد . کوه مظهر صلابت ، مقاومت و بزرگی است . محل اعتکاف عارفان و محل زیباییهای خدادادی و مکانی برای ورزش و تفریحات هستند . کوههای مهم از مظاهر کشورها محسوب می شوند . دماوند در ایران ، فوجی یاما در ژاپن ، آگری (آرارات ) در کردستان ترکیه ، ساگارماتا (اورست ) در نپال .

*عوامل تخریب کوهستانهای ایران

تخریب کوهستانها عمدتاً ناشی از رشد جمعیت و افزایش انواع بهره برداریها از منابع کوهستانی می باشد .

نفوذ سر ریز جمعیت به نواحی کوهستانی و شکنندگی شدید این مناطق ، انواع پدیده های تخریبی را در پی داشته است که به شرح زیر می باشد .

۱- چرای احشام:

 دامداران عموماً بدون در نظر گرفتن فصل رشد گیاهان و نباتات کوهستانی به تعلیف دام های خود می پردازند . عبور دائمی دام از کمرکشها و دامنه ها ، به کوبیدگی خاک کوهها منجر شده و قابلیت نفوذپذیری و رشد مجدد گیاهان را شدیداً کاهش می دهد . مشاهده خطوط موازی در این نواحی که گاه ((بزرو)) خوانده می شوند ، در کلیه کوهستانهای ایران امری طبیعی است .

رستنی های سطح کوهستان از اهمیت بسیار بلایی برخوردار می باشند . این گیاهان با ریشه های خود خاک پرارزش کوه را در برگرفته و از آن محافظت می نمایند . چون اسفنجی عمل نموده و ضربات باران را خنثی نموده و باعث نفوذ بیشتر آب به خاک می شوند و نیز به رطوبت نسبی محل کمک می نمایند . از دیگر خسارات جبران ناپذیر تخریب پوشش گیاهی ، فرسایش شدید خاک کوهستان است که در شیبهای بدون پوشش گیاهی مناسب ، با اولین قطرات باران شسته شده و به پایین سرازیر می شود . متاسفانه ایران یکی از کشورهایی است که بالاترین میزان فرسایش خاک را دارد .سالانه بین ۵/۱ تا ۲ میلیارد تن از حاصلخیزترین خاکهای کشورمان از طریق فرسایش در پشت سدها به صورت رسوب انباشته می شوند . نابودی این خاک ، به فقر روستاییان و خسارت به مناطق مسکونی ، تجاری ، صنعتی و تاسیسات دیگر را در پی دارد . و میزان ضرر آن به اقتصاد ملی فوق تصویر می باشد . عدم توجه به مدیریت کوهستانها ، آسیب های جبران ناپذیری به سرمایه های زیر بنایی کشور وارد کرده است و در مواردی منجر به تلفات جانی و مالی سنگینی می گردد.

۲- بوته کنی :

 در ارتفاعات بالا دامداران کپه های انبوه گون را برای پختن نان و گرم شدن در طول شبهای سرد جمع آوری می کنند و آتش می زنند ، که در انجام این عمل یکی از جبران ناپذیرترین خسارتها را به مراتع کوهستانی وارد می سازند . و به علت عدم آگاهی از نقش و اهمیت این مراتع ، دامداران نیز هیچگونه نگرانی و پشیمانی احساسا نمی کنند.

۳- تبدیل بی رویه اراضی به دیمزارهای کم بازده :

بهره برداری غلط از مراتع شیبدار به منظور کشت دیم گندم و جو به دلیل شیوه شخم ، موجب فرسایش شدید خاک می شود که از این شیوه بهره برداری ، محصول چندانی هم حاصل نمی شود.

 

۴- پاک تراشی :

تبدیل جنگلها و مراتع کوهستانی به اراضی کشاورزی و مسکونی به دلیل رشد جمعیت از عوامل عمده تخریب جنگلها و آبخیزهای کشور خصوصاً در منطقه شمال ایران و جنگلهای زاگرس می باشد .

۵- جاده سازی :

در سالهای اخیر احداث جاده های کوهستانی حتی در ارتفاعات بسیار بلند ، بدون توجه به عوارض حاصله از آن ، با شدت انجام می شود . که عوارضی از قبیل جابجایهای سنگین اراضی به صورت لغزش و رانش را در پی داشته ، نابودی زیستگاهها ، نابودی گونه های گیاهی و جانوری و تخریب چشم اندازهای زیبای کوهستانی از دیگر اثرات جاده سازی غیر اصولی بوده است .

۶- گردشگری ناپایدار و غیر اصولی:

حضور انبوه گردشگرانی که فرهنگ درست حضور در کوهستان را ندارند موجب بروز سوانح ، تخریب زیستگاهها ، از بین رفتن پوشش گیاهی و آلودگی های مختلف در کوهها می گردد .

*دستور کار کوهستان

محیط های کوهستانی تحت عنوان ((اکوسیستم های آسیب پذیر )) در بخش ۱۳ دستور کار ۲۱ (کنفرانس سازمان ملل متحد در ریودوژانیرو برزیل ) معروف به کنفرانس زمین ۱۹۹۲) یکی از موفقیت ترین نشست های سازمان ملل متحد در مورد محیط های کوهستانی با بیش از ۹۰ اعضای سازمان ملل متحد برگزار گردید که مورد توجه جهانیان قرار گرفت . این بخش به مدیریت محیط های کوهستانی و توسعه پایدار کوهستانها اختصاص دارد و توصیه ها و دستورالعمل هایی را به منظور محافظت از این نواحی ارائه می دهد . بعد از کنفرانس ریو ، فعالیتها و تلاشها از طرف کشورها و سازمانهای دولتی و غیردولتی به منظور اعمال مدیریت صحیح در این محیط های ارزشمند شدت گرفت که گردهمایی کوهستان ( Mountain  forum) می باشد . که مهمترین اقدام ((گردهمایی کوهستان )) در خرداد ۱۳۷۹ در کشور فرانسه برگزار گردید . از مهمترین مسائل در اجلاس فرانسه ، ارائه گزارش کمیته برنامه ریزی ((سال جهانی کوهها)(I  Y  M)  international year of mountains  در ۲۰۰۲ میلادی توسط سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) انجام شد .

*مدیریت کوهستان

هیچگاه در طول تاریخ بشر کوهستانهای جهان به سرعت و گستردگی چهاردهه اخیر مورد هجوم ، بهره برداری ، تخریب و آلودگی قرار نگرفته اند . رشد جمعیت و افزایش بهره برداری غیر اصولی از منابع پایه در کوهها ، منجر به تخریب و فرسایش شدید این محیط ها گردیده است . گسترش شهرها به سمت کوهها ، احداث جاده های کوهستانی ، فشار توریسم و از دلایلی است که اعمال مدیریت ویژه را در کوهستانها می طلبد .در مدیریت صحیح کوهها باید از جوامع ساکن در آنجا که حافظین واقعی این نواحی می باشند استفاده نمود . متاسفانه عامل فقر منجر به بهره برداری شدید از محیط می شود . لذا بهبود وضعیت معیشتی اهالی کوهستانها پیش نیاز توسعه پایدار کوهها می باشد . در مدیریت کوهستان ، تقویت سازمان های اجرای محلی به کمک آموزش و افزایش سطح آگاهی ، همراه با ایجاد توان و اختیار اجرایی ضرورت می یابد .جاده سازی ، بهره برداری از معادن و ساخت ساز باید مکان یابی و برنامه صحیح و با توجه به شرایط محیط کوهستانی پیگیری شود . توجه مسئولین به الزامات وبرنامه ریزی و مدیریت و نیز افزایش آگاهی انان در خصوص اهمیت و نقش کوهستانی ضرورت دارد .به منظور توسعه در نواحی کوهستانی و حفاظت از آن تلاش جمعی و خرد همگانی را می طلبد

۱ که محافظت از محیط آسیب پذیر و منابع پایه و ارزشمند کوهستانی محور اساسی آن باشد .

۲ افزایش درآمد اهالی و کاهش فشار بهره برداری از منابع طبیعی .

۳ افزایش فرهنگ طبیعت دوستی و درک ارزش های محیط زیست در بین مراجعین و اهالی .

۴ –  امکان بازسازی و جبران تخریب های انجام شده در جنگل ها و مراتع .

 که در کشور های توسعه یافته ، و اکثر کشور های اروپایی که بخشی از ارتفاعات آلپ را در بر گرفته اند . قوانینی مدون در مورد کوهستان ها وجود دارد و مراکز تحقیقاتی مناطق کوهستانی از چند دهه قبل دایر شده اند . در هیمالیا توجه به کوه ها و جوامع ساکن در آن ها از اوایل دهه ۷۰ میلادی آغاز شده است .

و ساز مان های دولتی ، غیر دولتی و بین المللی قدرتمندی در کشور های هند و نپال تشکیل گردیده اند .

با توجه به این که رشته کوه های زاگرس و البرز در ایران وسعت بسیاری از خاک ایران را تشکیل می دهند و منابع آبی ما متکی به آن هاست .

با در نظر گرفتن عدم وجود نظارت قانونی در نواحی کوهستانی

با توجه به فرسایش و تخریب شدید در کوهستان های کشور

و با عنایت به دیگر مسائلی که در این نوشتار به اختصار طرح شد .

 توصیه می شود :

رسیدگی دولت و مقامات محلی به محیط کوهستان و حمایت های ویژه از جوامع ساکن در این نواحی

ایجاد مراکز مشاهداتی و تحقیقاتی محیط های کوهستانی

وضع قوانین ویژه ی کوهستانی و ایجاد سازمان هایی برای حمایت از محیط و اهالی کوهستان

تقویت سازمان های غیر دولتی حامی کوهستان ها در سطوح محلی و ملی

ایجاد ارتباط با سازمان های بین المللی مرتبط با کوهستان به منظور جمع آوری و تبادل اطلاعات در سطوح مختلف

( زندگی چون از  بستر خود خارج شود به شاخه های متعدد منقسم می گردد . و به  دشواری می توان پیش بینی کرد که کدام یک مسیر پیچاپیچ و بلهوس خود را دنبال خواهد کرد . آنجا که زندگی امروز چنان فروکش کرده که قعر ناپاک آن پیدا است ، امیدوارم فردا رودی سرشار و پرمایه از آن روان گردد.)

 

گرمایش جهانی بکرترین زیستگاه‌های جهان را تهدید می‌کند

در ماه‌های اخیر تقریباً هر هفته پیش‌بینی‌های علمی فاجعه‌بار از سرنوشت زمین با ادامه روند گرمایش جهانی منتشر می‌شوند. بر اساس یکی از آخرین پژوهش‌ها، نقاط داغ تنوع زیستی، زیستگاه‌هایی که میلیون‌ها سال سرپناه دست‌نخورده جانداران باقی مانده‌اند، با بدترین پیامدهای تغییرات اقلیمی مواجه خواهند شد.

بر اساس پژوهش جدیدی که اخیراً درباره تأثیر تغییرات اقلیمی بر «نقاط داغ تنوع زیستی» (biodiversity hotspots) منتشر شده است، زیستگاه‌های بکری همچون کوه‌های آند، جنگل‌های گرمسیری کوئینزلند، و جنگل‌های گینه استوایی در معرض خطر شدید قرار دارند و جانورانی که در آنها می‌زیند، با گرم‌‌ترشدن سیاره تحت فشار بیشتر قرار خواهند گرفت.

به گزارش روزنامه بریتانیایی «گاردین»، متخصصان اقلیمی از یافته‌های این گزارش جدید شوکه شده‌اند.

به نوشته پژوهشگران گزارش، نقاط داغ تنوع زیستی میلیون‌ها سال پناهگاه‌های امن و باثبات در مواجهه با تغییرات اقلیمی طبیعی شدید به شمار می‌آمدند و جانوران از زیستگاه‌های رو به گرما و بی‌ثبات خود به آنها پناه می‌بردند. این زیستگاه‌ها در واقع عامل جان به در بردن گونه‌های جانوری کهن بودند و به قول پژوهشگران، «انباری از تنوع زیستی» شکل دادند.

تغییرات اقلیمی انسان‌ساز اما حالا دامن بکرترین زیستگاه‌های زمین را نیز گرفته است.

این پژوهش جدید که در ژورنال تغییرات اقلیمی «نیچر» (Nature Climate Change) منتشر شده است، حاصل همکاری پژوهشگرانی از دانشگاه‌هایی در استرالیا، ایالات متحده و دانمارک است.

پژوهشگران بررسی خود را بر اساس دمای خشکی‌ها و دریاها و نیز میزان بارش در ۲۱ هزار سال گذشته مدل کرده اند و دو سناریو در نظر گرفته‌اند: یک. میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای بسیار بالا باشد؛ و دو. میزان انتشار به سطح پایینی برسد.

دیمین فوردهام، یکی از مولفان گزارش به روزنامه گاردین می‌گوید: «امیدوار بودیم که دریابیم نقاط داغ تنوع زیستی در آینده هم اقلیم باثبات و پایداری خواهند داشت. اما این طور نبود. این مشاهده که وضعیت در حال گذار از باثبات به بی‌ثبات است، بسیار نگران‌کننده است.»

این یافته‌ها دانشمندان محیط زیست را به شدت نگران کرده است. دورنمای از دست رفتن زیستگاه‌هایی که میلیون‌ها سال بدون تغییر مانده بودند، با آغاز عصر ششم انقراض جانوران بر هراس‌ها نسبت به آینده تنوع زیستی جهان افزوده است.

دانشمندانی از سرتاسر جهان مه گذشته هشدار دادند که اکنون نرخ تخریب طبیعت و جاندارانش بین ۱۰ تا ۱۰۰ برابر بیشتر از متوسط آن در ۱۰ میلیون سال گذشته است. دلیل اصلی:‌ مداخله بشر در طبیعت و گرمایش جهانی زمین به علت انتشار گازهای گلخانه‌ای به دست بشر.

انسان‌ها عاملان اصلی ششمین عصر انقراض انبوه جانوران در تاریخ سیاره هستند.

به گزارش سرشناس‌ترین متخصصان بین‌المللی حیات وحش، ‌بشریت از سال ۱۹۷۰ تاکنون  ۶۰ درصد از جمعیت پستانداران، پرندگان، ماهی‌ها و خزندگان را نابود کرده است. متخصصان هشدار داده‌اند که نابودی حیات وحش در حال حاضر تهدیدی آنی است برای تمدن بشر.

پژوهشگران در مقاله خود می‌نویسند:

«ما نشان می‌دهیم که تغییرات اقلیمی حاصل فعالیت بشری به شکل نامتناسبی بر تنوع زیستی در پناهگاه‌های اقلیمی دوران کواترنری تأثیر خواهد گذاشت و در نهایت، بر گونه‌ها، اجتماع‌ها و زیست‌بوم‌هایی موثر خواهد بود که بیش از همه در برابر تغییرات اقلیمی آسیب‌پذیرند».

شکار غیرمجاز باعث تلف شدن ۱۹۷ پرنده در پارک ملی کرخه شد

به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) روابط عمومی اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان ۱۸ بهمن ماه اعلام کرد این پرندگان در اثر شکار غیرمجاز تلف شده‌اند.

یگان حفاظت محیط زیست پارک ملی کرخه در پی گزارش‌هایی مبنی بر شکار غیرمجاز پرنده سار در شب با روش‌های غیرمعمول و نامتعارف در نیزارها و زهکش‌های غرب کرخه، خودروی متهمان را مشاهده کردند؛ دو نفر از این شکارچیان پس از تعقیب و گریز از خودرو پیاده شدند و به همراه چند رشته تور و کیسه حاوی لاشه پرندگان با استفاده از تاریکی شب و رفتن به سوی چادرهای عشایری دامداران قصد متواری شدن داشتند. درنهایت یکی از شکارچیان دستگیر و با دستور قضایی به پاسگاه انتظامی محل تحویل داده شد. شکارچی دوم همچنان متواری است.

اول بهمن ماه سال جاری نیز سه نفر به دلیل شکار غیرمجاز ۶۷۲ قطعه پرنده سار در پارک ملی کرخه دستگیر شدند.

بر اساس مصوبه ۴۴۲ شورای عالی حفاظت محیط زیست ضرر و زیان قابل وصول برای هر قطعه پرنده سار  تنها ۵۰۰ هزار ریال است.

سار از پرندگان مهاجر زمستان گذر در استان خوزستان است که در این فصل در اطراف زهکش‌ها و نیزارها به صورت گروهی و در دسته‌های چند هزارتایی زندگی می‌کند و افراد سودجو با استفاده از روش‌های غیر مجاز و در هنگام شب، که زمان استراحت پرندگان است، اقدام به کشتار دسته جمعی این پرندگان می‌کنند.

به گزارش ایرنا همچنین در پی «گزارش‌های مکرر مردمی» درباره شکار غیرمجاز پرنده حمایت شده دراج و فروش آن توسط چند نفر در یکی از روستاهای اطراف شهر شوش، محیط بانان پارک ملی کرخه با بررسی و تفحص مسیر تردد شکارچیان را که با موتورسیکلت لاشه پرندگان شکار شده را حمل می‌کردند، شناسایی کردند.

پس از چندین نوبت پایش و کمین در شب ۱۶ بهمن، متهمان با یک دستگاه موتورسیکلت و دو کیسه حاوی لاشه پرندگان و تور در نزدیکی شهر شوش دیده شدند. پس از تعقیب و گریز با واژگون شدن موتور سیکلت آنان به صورت پیاده متواری شدند ولی یک دستگاه موتورسیکلت به همراه لاشه ۱۱ قطعه پرنده دراج و دو قطعه پرنده بلدرچین و یک تور پرنده گیری کشف و ضبط شد.

دراج از پرندگان بومی و حمایت شده استان خوزستان است و طبق مصوبه ۴۴۲ شورای عالی حفاظت محیط زیست ضرر و زیان قابل وصول برای هر قطعه از آن ۶ میلیون ریال است.

پارک ملی کرخه به مساحت بیش از هفت هزار هکتار در پنج کیلومتری غرب جاده ترانزیتی اندیمشک- اهواز در حوزه شهرستان شوش قرار گرفته است.

این منطقه پس از یافتن آخرین بازمانده‌های گوزن زرد ایرانی در دهه ۱۳۳۰ ابتدا به عنوان پارک وحش و سپس بر اساس مصوبه شماره یک شورای عالی محیط زیست در سال ۱۳۴۹ به عنوان پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده تبدیل شد و سپس در سال ۱۳۸۹ به عنوان پارک ملی ارتقا یافت. بخشی دیگر از این جنگل‌های حاشیه کرخه با عنوان منطقه حفاظت شده با وسعت بیش از هشت هزار هکتار در امتداد پارک ملی قرار دارند.

کارشناسان بسیاری معتقدند که وضعیت پرندگان در ایران «بسیار وخیم است» و بسیاری از پرندگان «در خطر انقراض قرار دارند». برای نمونه خبر مرگ پرندگان مهاجر در تالاب میانکاله از روزهای ابتدایی بهمن منتشر شد. شمار پرندگان تلف‌شده به ۱۳ هزار قطعه رسیده است. علت این فاجعه هنوز به طور قطعی مشخص نشده است.

محیط زیست چیست؟

محیط زیست به همه محیط‌هایی که در آن‌ها زندگی جریان دارد گفته می‌شود. مجموعه‌ای از عوامل فیزیکی خارجی و موجودات زنده که با هم در کنش هستند محیط زیست را تشکیل می‌دهند و بر رشد و نمو و رفتار موجودات تأثیر می‌گذارند.

حفاظت محیط زیست در قرن بیست و یکم به عنوان یکی از هشت هدف توسعه هزاره و یکی از سه پایهٔ توسعهٔ پایدار شناخته می‌شود.

تعریف

محیط زیست طبیعی عبارت ترکیبی از دانشهای متفاوت در علم است از مجموعه عوامل زیستی و محیطی در غالب محیط زیست و غیر زیستی (فیزیکی، شیمیایی) که بر زندگی یک فرد یا گونه تأثیر می‌گذارند و از آن تأثیر می‌بینند. امروزه این تعریف غالباً به انسان و فعایت‌های او مرتبط می‌شود و می‌توان محیط زیست را مجموعه‌ای از عوامل طبیعی کرهٔ زمین، همچون هوا، آب، اتمسفر، صخره، گیاهان و غیره، که انسان را احاطه می‌کنند خلاصه کرد.

تفاوت محیط زیست با طبیعت در این است که تعریف طبیعت شامل مجموعه عوامل طبیعی، زیستی و غیر زیستی می‌شود که منحصراً در نظر گرفته می‌شوند، در حالی که عبارت محیط زیست با توجه به برهم‌کنش‌های میان انسان و طبیعت و از دیدگاه وی توصیف شده‌است.

عوامل موثر در ایجاد زیست بوم‌ها

تنوع آب و هوایی، نوع خاک، اختلاف ارتفاع و نا همواری‌ها.

زیستگاه‌های جهان

سطح کرهٔ زمین به طور کلی به ۴ بخش تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از سنگ‌کره (لیتوسفر)، آب‌کره (هیدروسفر)، هواکره (اتمسفر) و بیوسفر. بعضی از دانشمندان یخ‌کره را نیز جزء این تقسیم‌بندی می‌دانند. هر کدام این بخش‌ها شامل اکوسیستمهایی گوناگون هستند که به طور کلی محیط زیست را تشکیل می‌دهند.

اکوسیستم‌های اصلی آبی

زیستگاه‌های مرز بین خشکی و دریا

زیستگاه‌های اصلی خشکی 

زیستگاه‌های اصلی هواکره

بیوسفر 

تأثیرات انسان بر محیط زیست 

بر اساس گزارش سازمان همکاری اقتصادی و توسعه در سال ۲۰۰۱، تقریباً تمامی عوامل تشکیل‌دهندهٔ محیط زیست تحت تأثیر فعالیت‌های انسان قرار گرفته‌اند.

 

خاک‌ها

مهم‌ترین آثار فعالیت‌های انسان بر خاک عبارت اند از مسمومیت و فرسایش که موجب تخریب و کاهش توان زمین‌های زراعی می‌شوند. به طور کلی فرسایش خاکپدیده‌ای طبیعی است که به وسیلهٔ عواملی چون باد، رواناب‌های سطحی و تغییرات دما انجام می‌گیرد. با این حال، فعالیت‌های انسان از جمله زراعت مفرط، آبیاریزمین‌های زراعی، محصولات تک‌کشتی، چریدن بیش از حد دام‌ها در مراتع، جنگل‌زدایی و بیابان‌زایی باعث از بین رفتن تعادل موجود میان روند تخریب و ایجاد خاک، و در نهایت آلودگی آن می‌شوند.

مسمومیت خاک می‌تواند در اثر افزایش نمک‌های خاک توسط ماشین‌آلات کشاورزی و یا آلودگی مستقیم آن توسط افراد یا کارخانه‌ها به ایجاد شود. در این صورت خاک ناحاصل‌خیز و حتی سمی برای برخی گیاهان می‌شود.

آب‌ها

طبق سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، مهم‌ترین تأثیرات فعالیت‌های انسان بر روی آبها در سه مورد خلاصه می‌شود: مصرف بیش از حد آب و از بین رفتن منابع آب، وآلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی.

امروزه تأمین آب شیرین برای بعضی کشورها یک بحران جدی محسوب می‌شود. بر اساس گزارش‌های این سازمان در سال ۲۰۰۱، در صورت عدم اقدامات مناسب، در سال ۲۰۳۰ ۳٫۹ میلیون نفر دچار این بحران خواهند شد. قابل توجه‌است که این بحران خود با روند کنونی افزایش جمعیت اوج نیز خواهد گرفت.

گرم شدن زمین نیز در از بین رفتن منابع آب به خصوص در مناطقی چون آسیای مرکزی، آفریقای شمالی و دشت‌های بزرگ ایالات متحده نقش می‌دارد.

کیفیت آب‌ها نیز بحران دیگری است که برخی کشورها در پیش رو دارند. میزان آلودگی برخی آب‌ها و روند افزایش آن در بسیاری از نقاط کرهٔ زمین بسیار نگران‌کننده می‌باشد. آب‌های سفره‌های زیرزمینی و رودها و دریاچه‌ها منابع مهم تأمین آب شیرین هستند که مستقیماً در معرض آلودگی توسط فعالیت‌های انسان قرار دارند. آلودگی دریاها نیز علاوه بر دخالت مستقیم انسان، تحت تأثیر آلودگی آب‌های شیرین و چرخهٔ آب می‌باشد.

 علل آلودگی آب‌ها ممکن است فیزیکی یا شیمیایی باشند:

 آلودگی فیزیکی همچون آلودگی گرمایی (مصرف آب برای خنک کردن دستگاه‌های صنعتی که موجب افزایش دمای آب و در نهایت از بین رفتن برخی گونه‌های گیاهی یا جانوری می‌شود) یا رادیواکتیو (در اثر حوادث هسته‌ای).

 آلودگی‌های شیمیایی بسیار گوناگون می‌باشند و می‌توانند در اثر ورود مواد شیمیایی حاصل از کارخانه‌ها، کشاورزی یا فاضلاب‌های شهری به درون آب باشد. مصرف مواد شیمیایی ضد آفت در کشاورزی از علل مهم آلودگی آب‌های زیرزمینی یا سطحی است که مستقیماً موجب مرگ بسیاری از گونه‌ها می‌شود. همچنین، مصرف کودهای نیتراتدار و فسفاتدار موجب افزایش این عناصر در آب‌ها می‌شود. در نتیجه، باکتری‌ها و جلبک‌های سطح آب که از این مواد تغذیه می‌کنند به سرعت رشد می‌کنند و زیاد می‌شوند و موجب کمبود اکسیژن محلول در آب و در نتیجه مرگ اغلب گونه‌های ساکن زیر آب می‌شوند

 آلودگی توسط فلزات سنگین چون جیوه، آرسنیک، سرب و روی نیز که حاصل از فعالیت کارخانه‌هاست طی زنجیره‌های غذایی انباشته می‌شود و جان بسیاری از جانوران و نیز انسان را تهدید می‌کند.

 آلودگی آب‌ها همچنین موجب بارش‌های اسیدی می‌گردد که برای محیط زیست سمی می‌باشند. آلودگی توسط هیدروکربنها (همچون نفت)، پلی‌کلروبی‌فنیلها (که سمی و سرطان‌زا هستند) و سایر مواد شیمیایی چون انواع داروها، مواد شوینده… نیز مثال‌های دیگری از آلودگی شیمیایی آب‌ها هستند.

 

هوا

آلودگی هوا عبارت است از ورود مستقیم یا غیر مستقیم هر عنصری توسط انسان که احتمال ایجاد اثرات نامطلوب بر سلامتی انسان و محیط زیست را داشته باشد. انواع آلودگی‌های هوا عبارت‌اند از:

گازهای شیمیایی سمی که غالباً حاصل واکنش‌های سوختن هستند:

اوزون، که وجودش در لایه‌های پایینی هواکره تأثیرات خطرناکی بر سلامتی جانداران دارد.

گازهای حاصل از سوختن چون دی‌اکسید گوگرد، اکسیدهای ازت، مونوکسید کربن، سولفید هیدروژن و بعضی گازهای گلخانه‌ای.

گرد و غبار و ذرات معلق در هوا

گازهای گلخانه‌ای همچون دی‌اکسید کربن، متان و فلوئوروکربنها.

فلزات سنگین همچون آرسنیک، سرب، روی، مس، کروم، جیوه و کادمیوم که در اثر فعالیت‌های صنعتی وارد هوا می‌شوند.

پیمان کیوتو

پیمان کیوتو پیمانی است بین‌الملی به منظور کاهش صدور گازهای گل‌خانه‌ای، که عامل اصلی گرم‌شدن زمین در دهه‌های اخیر محسوب می‌شوند. این پیمان کهپیمان‌نامهٔ ریو را تکمیل و ترمیم می‌کند در چارچوب سازمان ملل متّحد شکل گرفت.

طی سالهای اخیر با افزایش گازهای گلخانه‌ای نظیر متان، دی اکسید کربن، بخار آب و اکسید نیتروژن در جو زمین، دمای کره در حال افزایش می‌باشد که این امر باعث ایجاد تغییرات ناخوشایند در محیط زیست خواهد شد.

از این رو در سال ۱۹۹۷ طی پیمانی معروف به کیوتو کشورهای صنعتی متعهد شدند که ظرف ده سال آینده میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را ۵٪ گاهش دهند و به کشورهای در حال توسعه کمک‌های مالی برای افزایش ضریب نفوذ استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر نظیر انرژی خورشیدی و بادی، اعطا نمایند. البته CFC که از گازهای صنعتی می‌باشد نیز از جمله گازهای گلخانه‌ای محسوب می‌شود، این گاز در گذشته بطور وسیع در کندانسورهای یخچال و بمنظور خنک کردن درون یخچال بکار می‌رفت، اما امروزه به دلیل ایجاد اثر گلخانه‌ای، استفاده از آن در بسیاری از کشورها ممنوع شده‌است.

لوازم مورد نیاز برای کمپینگ یک شبه

برای تمام افرادی که عاشق طبیعت هستند و می خواهند کمپینگ یک شبه در طبیعت را برای اولین بار تجربه کنند، همواره سوال پیش می آید که چه وسایلی بردارند. اگر با فردی اشنا به طبیعت یا راهنمایی ماهر و زبده به درون طبیعت پا می گذارید، می توانید بسیاری از پرسش های خود را از اول بپرسید. با این وجود دانستن اینکه چه وسایلی باید برای کمپینگ یک شبه خود بردارید، جزو بدیهیات بوده و بهتر است که از قبل بدانید چه وسایلی به کارتان می آید. همیشه مطالعه و خواندن و بالا بردن آگاهیتان نسبت به طبیعتی که به درون آن پا می گذارید، قبل از ورود به طبیعت برایتان مفید خواهد بود. در این مطلب از مجله الی گشت وسایل لازم برای کمپینگ یک شبه در درون طبیعت را برای شما معرفی می نماییم. پس از خواندن این مطلب می توانید با خیال راحت، به دنبال جمع کردن وسایل و کوله خود بروید. چرا که چیزی را از قلم نخواهید انداخت.

دانستن اینکه چه لوازمی واقعا برای سفر یک روزه و کمپینگ یک شبه شما لازم و ضروری است گاهی می تواند سخت باشد. مخصوصا اگر اولین تجربه کمپینگ خود را می گذرانید. همچنین بسته به طبیعتی که وارد آن می شوید و شرایط مختلفی که ممکن است تجربه کنید، وسایل بسیاری در بازار وجود دارد. باید تمام شرایط سفر خود را بدانید. اینکه تنها سفر می کنید یا اینکه همراه دارید و با گروه به درون طبیعت پا می گذارید؟ آیا به درون طبیعت هایی که در نزدیکی جاده و مسیرهای دسترسی به شهرها هستند می روید یا اینکه به درون دنیای کاملا وحشی و به دور از شهرها قدم می گذارید؟

آیا در منطقه ای که به آن وارد می شوید، حیوانات خطرناکی هم وجود دارند یا خطرناک ترین و وحشتناک ترین موجودی که با آن سر و کار خواهید داشت، پشه ها هستند؟

آیا تنها یک شب را در چادر سپری خواهید نمود یا اینکه به فکر سفری چند روزه به درون طبیعت هستید؟ در هر صورت اشتباهات فاحش برای افرادی که برای اولین بار وارد طبیعت می شوند و به فکر کمپینگ یک شبه در طبیعت هستند، موضوعی عادی است. همچنین هیچ چیزی به اندازه کوله پشتی سنگین شما را در حین پیاده روی عذاب نخواهد داد! با این حال، باید بتوانید وسایل ضروری خود را بردارید تا به خاطر کوچک ترین نیاز به مشکل برنخورید. به همین خاطر دانستن وسایل لازم برای کمپینگ یک شبه در طبیعت اهمیت دارد. در این مطلب از مجله الی گشت وسایل مورد نیاز برای سفر یک روزه به درون طبیعت را برای شما بیان می نماییم. این وسایل برای کمپینگ یک شبه درون طبیعت نیز مناسب است. آن ها را بخوانید. سپس بسته به سلیقه و وسایلی که دارید یا شرایطی که به آنجا می روید، تطابق دهید. این موضوع که باید در نهایت خودتان وسایل مورد نیازتان را تشخیص دهید، در اولویت است.

سرپناه

خوابیدن در میان طبیعت و در زیر آسمان پرستاره قطعا بسیاری لذت بخش است اما حداقل باید به فکر سرپناهی در کمپینگ یک شبه خود باشید. دور بودن از حشرات و عناصری که در خواب باعث آزار و اذیت شما می شود، بسیار اهمیت دارد. باید بتوانید خستگی روزانه خود را در هنگام خواب رفع کنید تا دوباره صبح توان حرکت داشته باشید.

  • حداقل باید یک چادر مسافرتی با خود به همراه داشته باشید. اگر به تنهایی به کمپینگ می روید، یک  چادر جمع و جور تک نفره عالیست.
  • همچنین باید کیسه خوابی مناسب با دمایی که در شب در منطقه کمپینگ با آن مواجه می شوید، به همراه داشته باشید.
  • به همراه داشتن پدهای گرمایی نیز می تواند شما را در طول شب و به هنگام خواب گرم نگه دارد.

نکته: در جایی که چادر خود را برپا می کنید، مراقب باشید که زمینی خشک و به دور از رطوبت داشته باشد.

لباس

بسته به اینکه در کدام اقلیم زندگی می کنید و می خواهید به کدام منطقه و با چه شرایط آب و هوایی سفر کنید، تعداد لباس ها و نوع لباسی که برمی دارید، متفاوت خواهد بود. با این وجود برای انتخاب لباس مورد نیاز برای کمپینک یک شبه می توان یک کار هوشمندانه انجام داد! می توانید به صورت لایه لایه لباس بپوشید. لباس هایتان را در یک کت حجیم یا کاپشنی بزرگ خلاصه نکنید. سعی کنید که چندین دست لباس نازک را بر روی هم بپوشید. لباس هایی را بردارید که نه تنها سبک بوده و حجم کمی را در کوله شما اشغال می کنند، بلکه در صورت خیس شدن، به راحتی و سریع خشک می شوند.

  • همیشه لباس زیرپوش می تواند بهترین گرم کن برای شما باشد.
  • یک لباس میانی آستین دار که هم نازک و سبک بوده و هم گرم باشد بر روی زیرپوش بپوشید.
  • برای زمانی که هوا خنک می شود یا باد سردی می وزد، یک لباس یا پلیور می تواند جوابگو باشد.
  • شلواری انتخاب کنید که با آن به راحتی به پیاده روی می روید. اگر فکر می کنید که هوا سردتر می شود، بهتر است شلواری گرم هم بپوشید.
  • حداقل یک دست جوراب اضافه داشته باشید. همیشه به جوراب ها در سفر اهمیت بدهید. پاهای شما به راحتی با کمی پیاده روی خسته می شود. دقت کنید که جوراب های گرم و نرمی بپوشید. جوراب های پشمی قطعا بهتر از جوراب های نخی و پنبه ای هستند.
  • کلاه و دستکش. کلاه برای جلوگیری از آفتاب و کلاهی برای  گرم نگه داشتن سر و پیشانی لازم دارید. همچنین دستکش هم بردارید.
  • عینک دودی می تواند به دردتان بخورد.

نکته: اگر به مناطقی سفر می کنید که خرس دارد، برای هنگام خواب، یک دست لباس اضافه جداگانه داشته باشید.

غذا

زمانی که به پیاده روی در طبیعت می روید، در حقیقت کالری بسیاری می سوزانید و در نتیجه سریع گشنه می شوید. به همین دلیل باید مواد غذایی مناسبی برای برگرداندن انرژی و کالری به بدنتان به همراه داشته باشید. همچنین برای بسیاری از افراد که به کمپینگ یک شبه درون طبیعت می روند، نوشیدن غذاها و نوشیدنی های گرم بسیار اهمیت دارد. چرا که دمای بدنشان را این گونه گرم نگه می دارند. بعضی از افراد نیز تنها با مواد غذایی سرد همانند آجیل، ماهی یا گوشت سیر شده و این مواد برایشان کافیست. بدن خود را بشناسید. به جای اینکه غذاهای بسیاری را درون کوله پشتی خود بگذارید، به دنبال یک غذای سالم، کافی و مقوی باشید. کمی حساب شده پیش بروید. دقیقا بدانید که برای ناهار و شام چه می خواهید بخورید. بسیاری از کسانی که پیاده روی در طبیعت می روند، روز خود را با صبحانه ای گرم شروع کرده، ناهار را ساندویچی آماده و سرد می خورند و برای شب خود را مهمان غذایی آتیشی و گرم در کمپینگ یک شبه درون طبیعت می کنند. گاهی حتی خوردن تنقلاتی انرژی زا را به جای ناهار ترجیح می دهند. در اینجا نمونه ای از غذاهای مورد نیازتان را می آوریم که می توانید بر طبق آن برنامه غذایی طبیعت گردی خود را بچینید.

یک صبحانه قابل پخت راحت همانند املت، یک غذای سرد و یک غذای قابل پخت دیگر همانند انواع جوجه ها و گوشت ها برای شام مناسب است. تنها یادتان باشد که کیسه و فلاسک آب گرم را هم همراهتان داشته باشید.

اسنک و تنقلات برای زمان هایی که پخت غذای شما دیر می شود، می تواند ضعف و سستی را از شما دورتر کند.

وسایل آشپزی و خوردن غذا، همانند یک بشقاب، لیوانی برای نوشیدن چای، زغال یا سوخت برای برپایی اجاق، قاشق و چنگال، چاقو، ظرفی همانند قابلمه سفری برای پخت غذا بر روی آتش، فلاسک یا کتری برای جوشاندن آب و شاید یک اجاق گاز سفری برای مواقعی که به دنبال روشن کردن آتش نیستید.

آب

خوردن آب در هنگام پیاده روی بسیار اهمیت دارد. تامین آب بدنتان بسیار مهم تر از غذا خوردن است. دو راه برای این مورد دارید. برای کمپینگ یک شبه می توانید تمام آب مورد نیاز خود را به همراه داشته و با خود بردارید. بطری های آب خود را پرکنید و درون کوله پشتی بگذارید. همچنین اگر فیلتر تصفیه آب دارید، آن را با خود به همراه داشته باشید. فیلترهای آب به شما اجازه می دهد که از آب دریاچه یا رودخانه استفاده کنید. اگر نیاز به حمل بطری آب دارید، آن ها را بسته بندی کنید. یادتان باشد حتما به آب نیاز خواهید داشت. آب را برای نوشیدن، غذا درست کردن، شستشو و حتی برای مواقع اضطراری لازم دارید.

لوازم راحتی

هر چند در ابتدا ممکن است که این لوازم به خاطرتان نیاید اما بعدا و در حین پیاده روی در طبیعت متوجه خواهید شد که وجود این لوازم کمک کننده شما خواهد بود و سفرتان را دلچسب تر خواهد کرد. از جمله این  وسایل می توانید به کرم یا اسپری ضد حشره، دستمال کاغذی، صابون هایی همانند کاغذ صابونی، بیل دستی برای کندن زمین و ایجاد چاله و … .

برای مواقع ضروری

در کمپینگ ها همیشه به همراه داشتن یک سری از وسایل ضروری و کمک کننده خواهد بود. گوشی همراه با باتری کاملا شارژ شده، لامپ و چراغ قوه دستی با باتری های اضافه و کیف کمک های اولیه را به همراه داشته باشید.

نقشه راه و شماره تلفن های مواقع ضروری را با خود داشته باشید. در هنگام بسته بندی وسایل کوله پشتی، هم می توانید از بسته ها یا کیسه های بسته بندی برای مرتب چیدن وسایل درون کوله پشتی استفاده کنید.

منبع: thoughtco.com

نکات مفید در کمپینگ

کمپینگ یکی از فعالیت های تفریحی است که می تواند به شکل گروهی یا فردی برگزار شود. با این حال بدون دانستن نکات مفید در کمپینگ نمی توانید خاطرات خوشی در سفر بسازید. در هر نقطه ای درون طبیعت می توانید کمپ خود را برپا کنید. شما می توانید در کنار رودخانه ها، در بالای صخره ها، در قلل برفی کوه های مرتفع، در کنار دریاچه های آرام یا جنگل هایی پر از صدای دلنشین پرندگان چادر و کمپ خود را برپا سازید و از طبیعت لذت ببرید. می توانید درون طبیعت آرامش را بیابید، مطالعه کنید، آشپزی کنید یا حتی در ننویی که به دو درخت آویخته اید، چرتی نیم روزی بزنید. در مجله الی گشت سعی می کنیم تا برای کمپینگ های بهاری یا دیگر سفرهایی که در طول سال برای مقاصد طبیعت گردی انتخاب می کنید، به شما نکات مفید در کمپینگ را بگوییم.

روش های فراوانی برای کمپ زدن درون طبیعت وجود دارد. طبعا بسته به افراد و علایق گردشگران نوع کمپینگ و روش های کمپ زدن متفاوت خواهد شد. در اینجا به چند روش به همراه نکات مفید در کمپینگ اشاره می کنیم:

  • بعضی افراد ترجیح می دهند که تنها با یک کوله پشتی بر دوش به کوهپیمایی و راهپیمایی بروند و در نتیجه وسایل کمتری به نسبت دیگر گردشگران با خود برای کمپینگ حمل می کنند.
  • گردشگری با دوچرخه و موتوسیکلت یا همان سایکل توریسم روش دیگری برای کمپینگ است.
  • بعضی از افراد علاقه مند به قایقرانی در رودخانه ها هستند و ترجیح می دهند که بیشتر از یک روز را درون طبیعت سپری کنند. همراه داشتن لوازم مورد نیاز برای گذراندن چند روز در طبیعت برای این افراد بسیار واجب است.
  • بعضی ها با اتومبیل های شخصی خود به سفر و کمپینگ می روند؛ در نتیجه امکان حمل چادرهای یک اتاقه تا چند اتاقه و بزرگ و سنگین را دارند. این گردشگران می توانند تمام وسایل مورد نیاز خود در سفر به طبیعت را به همراه داشته باشند و محدودیت کمتری در این زمینه خواهند داشت.
  • اگر جزو افرادی هستند که در چادرهای مسافرتی نمی توانید به خوبی استراحت کنید، بهتر است که به سراغ تریلر، کاروان و وسایل نقلیه کمپی، بروید.

توان مالی هر گردشگری شیوه و روش انتخاب سفر و کمپینگ را تعیین می کند. ولی به هر حال اقدام به سفر و توجه به نکات مفید در کمپینگ باید با توجه به شرایط مناسب و وضعیت مالی شما و راحتی خانواده و گروه همراه انجام شود.

مشتاقان فضای آزاد خواهان راهنمایی های مؤثری هستند. آن ها خواهان اطلاعات صحیح درباره وسایل و تجهیزات، هستند، به خصوص اگر این لوازم سبک وزن، قابل حمل و کاربردی باشند. ممکن است تنوع لوازم کمپی موجب آشفتگی ذهنی و بی تکلیفی شود و برای انتخاب وسایل مناسب دچار مشکل شوید. پس در نکات مفید کمپینگ تاکید می کنیم برای غلبه بر آشفتگی ذهنی خود نیاز به اطلاعات کافی در مورد این تجهیزات دارید.

انتخاب محل کمپینگ

اولین کاری که باید انجام دهید این است؛ تصمیم بگیرید که اساسا به کجا بروید، چه وقت و با چه کسی و برای چه مدتی می روید. وقتی به همه سؤالات خود جواب دادید، حالا در مورد محلی که قرار است چادر بزنید یا مستقر شوید، به جمع آوری اطلاعات بپردازید. جمع آوری اطلاعات از نکات مفید در کمپینگ است.

چنانچه تمایل دارید که در داخل کمپ های دارای مجوز قانونی و مجهز اقامت کنید؛ باید بدانید که در بعضی از کمپ ها برای زدن چادر یا استفاده از فضای کمپ مجبور به پرداخت هزینه هستید. گاهی فضای کمپ خصوصاً در روزهای تعطیل به شدت شلوغ و پر ازدحام است و ممکن است اقامت شما را در کمپ با مشکل همراه سازد.

از نکات مفید در کمپینگ پرسیدن راجع به امکان مکان کمپ است. نیازهای اولیه از جمله توالت، حمام و آب تمیز باید حتماً در کمپ وجود داشته باشد. در بعضی از کمپ ها علاوه بر موارد فوق امکانات تفریحی بیشتری مثل سینما یا تئاتر نیز وجود دارد. آگاهی از تجهیزات و وسایل موجود در کمپ بسیار مهم است. برای مثال اگر زمانی تمایل به پختن غذا نداشته باشید باید از وجود رستوران یا کافی شاپ در داخل کمپ مطمئن باشید.

بسیاری از کمپ ها قوانین خاصی در مورد روشن کردن آتش، همراهی حیوانات اهلی، کودکان و میزان سر و صدا دارند.

زمانی که در دامن طبیعت قرار می گیرید تا با زدن چادر و برقراری کمپ زمانی را از زیبایی خلقت خداوند لذت ببرید، یادتان باشد که نباید به طبیعت صدمه بزنید. از نکات مفید در کمپینگ که لازمه سفر هم هست، توجه به حفظ و حراست از طبیعت است. پس با رعایت قوانین زیر ضمن لذت از طبیعت به سلامت آن نیز توجه کنید:

  • در موقع راهپیمایی از مسیر اصلی خارج نشوید و میانبر نزنید. چون با خروج از مسیرهای مشخص، بر گیاهان گام خواهید گذاشت و موجب آسیب رسانی به نشو و نمای گیاه می شوید.
  • در فاصله ۱۵ متری دورتر از ساحل هر برکه یا رودخانه چادر خود را بر پا کنید. هیچوقت گیاهان ساحل رودخانه، برکه یا دریاچه ها را لگد مال نکنید.
  • گروه های بیش از ۱۲ نفر بدون مجوز نمی توانند در طبیعت چادر بزنند. در نکات مفید در کمپینگ پیشنهاد می شود که حداکثر نفرات یک گروه ۶ نفر باشند و بیش از آن به معنای تجمع تعدادی چادر و لوازم و تجهیزات در یک نقطه و ایراد خسارت به طبیعت می باشد.
  • لوازم مختلف و مواد غذایی را در محل خاص خود قرار دهید و به آن ها نظم دهید تا به این ترتیب از ریخت و پاش آن ها و تولید زباله جلوگیری کنید.
    شما می توانید به حفظ و نگهداری طبیعت کمک کنید

    به پیروی از نکات مفید کمپینگ زیر می توانید از آسیب رساندن به طبیعت جلوگیری کنید. با رعایت این نکات اثرات مخرب حضور و اقامت انسان ها در دامن زیبا و پاک طبیعت را به حداقل می رسانید.

    زباله ها را جمع کنید

    توجه به زباله هایی که ایجاد کرده اید، از نکات مفید در کمپینگ است. زباله ها را جمع کنید و به خانه بر گردانید. حتی زباله هایی که دیگران جا گذاشته اند را نیز بردارید. اجسامی که نمی سوزند، مثل فویل نباید در اجاق باقی بمانند.

    از اجاق های موجود استفاده کنید

    اگر می خواهید آتش روشن کنید، از اجاق های موجود یا اجاق هایی که افراد قبل از شما درست کرده اند، استفاده کنید.

    چادر زدن در مناطق جنگلی

    از بریدن شاخه درختان و کندن خندق به دور چادر خودداری کنید و قبل از ترک محل، تمام علایم حضور خود را در آن محل از بین ببرید.

    از کیفیت آن حفاظت کنید

    هیچ وقت دست ها یا ظروف خود را در داخل برکه یا نهر نشویید. تمام شتشوها باید دور از هر نوع منبع و سرچشمه آب صورت گیرد.

    سکوت را مراعات کنید

    سعی کنید محل برپایی چادر شما در مقابل دید سایر چادرها نباشد و از خواندن و با صدای بلند فریاد زدن اجتناب کنید تا مزاحم دیگران نشوید.

    آب را خوب بجوشانید

    از آشامیدن آب طبیعی بدون جوشاندن آن اجتناب کنید. خوردن آب های کثیف یا پر از میکروب می تواند باعث مریض شدن شما شود. در نکات مفید در کمپینگ به این نکته توجه کنید.

    گزینه های کمپینگ

    در میان نکات مفید در کمپینگ توجه به گزینه های پیش رو می تواند انتخاب شما را راحت تر نماید. برای بعضی افراد رفتن به طبیعت به معنای فضای شلوغ و پر هیاهو با تعدای چادر به همراه کباب پزهای فراوان است. برای گروهی دیگر، به معنای روزهایی است که فرد در طبیعت و دور از شلوغی و ازدحام دیوانه کننده جامعه می گذراند. برای بسیاری نیز مفهومی بینابین دارد و عبارت از اقامت در یک پارک، کناره رودخانه یا یک کلبه کوچک و دور افتاده است. در زیر به اختصار توضیحاتی راجع به انواع شکل های کمپینگ ارائه می شود:

    • کمپینگ در وسایل نقلیه

    کمپینگ با ماشین، اقامت در طبیعت را راحت ساخته است.

    • کمپ های خانوادگی

    کمپینگ خانوادگی برای والدین با بهترین تجربه ها همراه است. چون به آن ها فرصت می دهد تا زمانی را برای گذراندن با فرزندان داشته باشند و از طرفی وقتی بچه ها مشغول فعالیت هستند، چند ساعت استراحت کوتاه برای والدین فراهم می شود. نکات مفید در کمپینگ را مانند جمع آوری زباله ها به کودکان خود آموزش دهید.