گردشگری، سفر به مکانهایی خارج از محیط همیشگی برای مدت زمان کمتر از یک سال و بهمنظور گذراندن اوقات فراغت، کسبوکار یا اهداف دیگر اشاره دارد. صنعت گردشگری ترکیبی از فعالیتها، خدمات و صنایعی مانند وسایل حملونقل، محل اقامت و سرگرمی، مراکز ورزشی، رستورانها، فروشگاهها و … است که همه این امکانات دستبهدست هم میدهند تا یک تجربه خوب و دلنشین از مسافرت را به وجود بیاورند.
گردشگری یکی از بزرگترین صنایع موجود در جهان است و بر پایه اطلاعات اداره میشود. فنآوری اطلاعات، ارتباطات و اساساً اینترنت بیشترین میزان اطلاعات را در اختیار صنعت گردشگری قرار میدهند. این صنعت در صورت رشد میتواند درامد بسیار زیادی را برای کشورها به وجود بیاورد. بنابراین با پیشرفت تکنولوژی و بهکارگیری اینترنت در بخشهای مختلف، صنعت گردشگری نیز باید به این مقوله توجه کرده و از این طریق خود را بروز رسانی کند. در این صورت فرصتهای بسیار زیادی در صنعت گردشگری به وجود میآید که هم برای رونق این صنعت و هم برای درآمدزایی در کل کشور بسیار مهم و کاربردی خواهد بود.
شبکههای اجتماعی مانند کانالهای جدید و مدرن ارتباطی، در زمینه اطلاعرسانی و آگاهی افراد از کشورهای مختلف، نشان دادن آدابورسوم و فرهنگ آنها، تقویت مناسبات فرهنگی بین ملتها و …. نقش مهم و غیرقابلانکاری دارند. بسیاری از مسافران بعد از جستوجو و مطالعه در مورد مقصدهای گردشگری متنوع، یک مکان را انتخاب میکنند و از طریق خرید بلیط اینترنتی به آن مکان رفته و با ارائه عکس و فیلمهای جذاب نوعی تبلیغات ناخواسته در مورد آن مکان انجام میدهند. کاربران دیگر با مشاهده این عکسها و فیلمها در وب سایتها و شبکههای مجازی برای سفر به آن مکان ترغیب میشوند، امکانات سفر و مزایا و معایب آن را میبینند و در مورد مسافرت به آن مکان تصمیم میگیرند و اینگونه اینترنت میتواند از طریق شبکههای مجازی صنعت گردشگری را دچار تحول کند.
گردشگری در شبکههای اجتماعی از طریق تبلیغ جهت معرفی جاذبههای یک منطقه، کسب اطلاعات در خصوص این مکانهای دیدنی، مکان تاریخی، آدابورسوم، مشاهده خدمات و امکانات و … بسیار مهم و حیاتی است. فعالان در زمینه گردشگری باید از طریق ارائه وب سایتهای زیبا و جذاب بروز رسانی اطلاعاتشان و ارائه خدمات و امکانات خوب و کاربردی، ترجمه پیج ها و وبسایتها به زیان انگلیسی و بسیاری از فعالیتهای دیگر، در گردشگران این انگیزه را به وجود بیاورند که به شهر و کشور آنها سفر کرده و صنعت گردشگری را رونق ببخشند.
در ایران شبکههای اجتماعی حضور مؤثر و فعالی دارند و کاربران ایرانی میتواند از طریق روشهای گوناگونی جاذبههای دیدنی کشور و منطقه خود را به نمایش بگذارند. این کار در کنار فعالیتهای گسترده افراد متخصص در حوزه گردشگری، در شبکههای اجتماعی، میتواند به جذب گردشگر داخلی و خارجی، جلوگیری از خروج ارز از کشور و درآمدزایی داخلی در مکانهای دور افتاده کمک کند.
در این میان گوشیهای هوشمند نقش مهمی در صنعت گردشگری به وجود آوردهاند. این وسایل با اتصال به اینترنت و استفاده از برنامهها و ابزارهای کاربردی دیجیتالی باعث تحول در صنعت گردشگری شدهاند؛ شما بهراحتی میتوانید به مکانهای ناشناخته دنیا سفر کرده و با استفاده از نقشههای الکترونیک که در گوشی هوشمند خود ذخیره کردهاید و اتصال به اینترنت، به تمام نقاط آن شهر و روستا و کشور سفر کنید. اطلاعات ضروری و راهنمای کامل در مورد هر شهر و روستا در فضای مجازی وجود دارد که با مراجعه به آن میتوانید به سرعت این اطلاعات را به دست آورید؛ مثلاً اگر از غذاهای محلی آن منطقه خوشتان نمیآید، با جستوجو در رستورانهای خارجی یک رستوران با غذای بینالمللی پیدا کنید و یا بافرهنگ آن ملت بیشتر آشنا شده و بهصورت مؤثرتری با آنها ارتباط برقرار نمایید.
ایران از جمله کشورهایی است که با تاریخچه و مقاصد گردشگری خود سالانه بسیاری از توریستها را به خود جذب میکند. در کشور ایران مکانهای دیدنی طبیعی، تاریخی، باستانی و دستسازهای بشری باعث شده تا یکی از قطبهای گردشگری خاورمیانه و آسیا بهحساب بیاید. بااینحال در برخی موارد به دلیل نگاههای سیاسی و امنیتی و فشارهای محیطی که به کشور وارد میشود؛ صنعت گردشگری تحت تأثیر قرار گرفته و آنقدرها موفق نیست. بنابراین استفاده از اینترنت و فناوری اطلاعات در صنعت گردشگری ایرانی بسیار حائز اهمیت میباشد تا مردم جهان با شرایط و محیط داخلی کشور بیشتر آشنا شده و برای سفر به آن ترغیب شوند.
یکی از راههای استفاده از فناوری اطلاعات و اینترنت برای ترغیب سفر به ایران، فعالیت در شبکههای مجازی و اجتماعی است. این شبکهها از طریق تأثیر گذاشتن بر متغیرهای رفتاری میتواند باعث جذب گردشگران داخلی و خارجی در کشور ایران شوند. کاربران این شبکهها با اشتراک گذاشتن تجربیات خود از سفر، باعث تشویق و یا انصراف گردشگران میشوند، بنابراین این شبکهها تا میزان زیادی میتواند باعث موفقیت و یا شکست سیاستهای گردشگری در ایران شود.
گسترش تکنولوژی و استفاده از اینترنت در صنعت گردشگری باعث پیشرفت این صنعت شده است. شرکتها و افراد فعال در این زمینه اگر بهطور عاقلانه و تخصصی از این فرصتها استفاده کنند؛ میتوانند اینترنت و گردشگری دیجیتالی را به یک استراتژی نوآورانه و کارآفرینانه تبدیل کنند و از این طریق موقعیت شغلی و حرفهای خود را ارتقا دهند و باعث افزایش درامد و پیشرفت شهر و منطقه و کشور خود شوند.
گردشگری پس از گذر از روزهای سخت (بخش یکم، گردشگری تاریخی)
چه کسی فکر میکرد ویروسی نادیدنی، که همه جا هست و هیچ جا نیست، تا به این اندازه جهان ما را به آشوب بکِشاند؟ انسانها را چنان بترساند که از هم دوری کنند، در خانه بمانند و «تا اطلاع ثانوی» از دستدادن و دیدوبازدید و سفر کردن و هزار کار دیگر بپرهیزند؛ برنامههای نوروزیمان را به هم بریزد و ما را از کار و زندگی بیندازد؟
کرونا، مهمان ناخواندهای است که بیش از اندازه به دست و پایمان پیچید. زمانش که برسد و کرونا بار سفر از ایران و جهان ببندد ما میمانیم و یک دل سیر دید و بازدید و سفر کردن؛ رفتن به جاهایی که باید رفت و شهرها و روستاها و موزهها و خانههای تاریخی که باید یک به یک سر زد. پس دست روی دست نگذاریم و از هم اکنون به فکر آن روزهای گردشگری باشیم. ما برای آن روزها، که خیلی زود، زودتر از آن چه فکرش را بکنیم خواهد رسید، چند پیشنهاد گردشگری داریم. فهرستی از کارهایی که باید انجام بدهیم، برای زمانی که آن مهمان نطلبیده را از زندگیمان دور کرده باشیم.
ایران، دیدنی است
کیست که نداند هر گوشه و کنار ایران دیدنی است؟ زیست بوم ما، با همهی آسیبهایی که دیده است، هنوز دلپسند گردشگران و دوستداران طبیعت است. پیشینهی درازدامن تاریخی، این بخش از جهان را که زادگاه ماست، سرشار از یادمانهای دیرینه کرده است. پا به هر کجا که بگذاریم یادمانهایی از نیاکانمان را میبینیم که دستسازهای خود را با هنری والا آمیختهاند؛ مردمان هنرورزی را مییابیم که آفرینههایشان نگاه را خیره میکند. هنر مردمی که در سراسر این مرز و بوم زندگی میکنند، به هم گره میخورد، جاری می شود و با زندگی آمیختگی مییابد. در روزهای دلخواهی که پس از گرفت و گیرهای کرونایی پیش روی ما خواهد بود، میتوان از دیدن دوباره و چندبارهی ایران سیراب شد و از طبیعت چشمنواز این کهنسرزمین بهرهها برد.
آنچه در اینجا برمیشماریم، راهنمای سفر نیست. حتا نام بردن فهرستوار از جاذبههای گردشگری ایران هم دشوار است، اینها تنها گزینههای پیشنهادی ماست برای روزهای شادمانهای که میرسد و به یادمان میآورد که نوروز امسال را سفر نرفتهایم و باید آن نرفتهها و ندیدهها را جبران کنیم. از پاسارگاد، تخت جمشید، نقش جهان، مسجد شیخ لطفالله، سعدیه، حافظیه و غار علیصدر، چغازنبیل، تختسلیمان، بیستون، ماسوله، ماسال و دهها و صدها جای دیگری چیزی نگفتهایم. اینها آشنای هر ایرانی است. دیدن تختجمشید و ساعتی نشستن در حافظیه و دمی آسودن در طبیعت سرسبز شمال را البته که از یاد نمیبریم. ما سراغ چند جای کمتر شناخته شدهی دیگر برای گردشگری ماههای آینده رفتهایم که دیدنشان به همان باشکوهی و زیبایی جاهای شناخته شدهتر ایران است.
گردشگری تاریخی
ایران کشوری است با تاریخی چندهزارساله که با وچود تازشها و یورشهای بیشمار و سخت دچار گسست نشده و با تکیه بر فرهنگ و هنری پیشنهدار، همچنان جاودان و پایدار مانده است.
خانه بروچردیها
اگر اهل گردشگری تاریخی هستید، نخستین پیشنهاد ما بازدید از خانههای تاریخی کاشان است که از شاهکارهای مهرازی (:معماری) ایران بهشمار میروند. خانهی طباطباییها، خانهی بروجردیها، خانهی راهب، خانهی عامریها، خانهی منوچهری و خانهی عباسیان تنها بخشی از خانههای شگفت و دیدنی کاشان هستند.
آتشکده یزد
همچنین اگر به شهر جهانی یزد سفر کردید افزون بر دیدن بافت تاریخی این شهر، آتشکدهی یزد و میدان امیرچخماق بازدید از خانههای تایخی آنرا فراموش نکنید. خانهی لاریهای یزد (موزهی اسناد) ، خانهی کلاهدوزها (موزهی آب یزد)، خانهی اخوان سیگاری (خانهی تراب) از جمله خانههای تاریخی یزد هستند.
بقعهی شیخ صفیالدین اردبیلی
دیگر پیشتهاد ما دیدن «بقعهی شیخ صفیالدین اردبیلی» در شهر اردبیل است. در یکی از برنامههای گردشگری خود دیدن اردبیل و آرامگاه صفیالدین را فراموش نکنید.
شیوهی مهرازی آرامگاه (:بقعه) نمونه است. تالار آن با چهار شاه نشین، تاق نماهای کممانند و طلاکاریهای نقششده بر دیوارها، هر بینندهای را شگفت زده میکند. به همهی اینها چینیخانهی آرامگاه شیخ صفی را هم باید افزود. یکی از آثاری که در آن جا نگهداری میشود ظرفهایی است که امپراتور چین برای شاه عباس صفوی فرستاده است. قندیل خانهی بنا و پنجرههای چوبیاش، آرامگاه شاهزادگان صفوی، چلهخانهی صفیالدین، اسلیمیها و دهها اثر دیگر، آرامگاه شیخ صفیالدین (نیای شهریاران صفوی) را دیدنی و جایی دلخواه برای گردشگری تاریخی میسازد.
گنبد سلطانیه
در میان آثار تاریخی سرزمین ما، گنبد سلطانیه هم جایی آشناست. حتا اگر آن جا رفته باشید، دیدن دوبارهی آن شما را با یکی از نمونههای کم مانند مهرازی ایران بیشتر آشنا میکند.
گنبد سلطانیه در استان زنجان، پس از گنبد کلیسای سانتاماریا در فلورانس ایتالیا و گنبد مسجد ایاصوفیه در ترکیه، سومین گنبد بزرگ جهان است. این بنای شگفتانگیز، هشت ایوان و هشت منار دارد و 3000 کارگر در ساخت آن دست داشتهاند. بلندی سازه به 48 متر میرسد. افزون بر اینکه کاشیهای لعابی فیروزه رنگ گنبد، دیدن آن را دلپذیرتر میکند. دیدن از شگفتیهای این سازهی جهانی را نباید از دست داد.
گنبد قابوس
یک نمونهی دیگر از مهرازی هنرمندانهی ایرانیان در گنبد قابوس، در استان گلستان، جای دارد. بلندای این گنبد که بلندترین برج تمام آجری جهان است، به 15 متر میرسد.
استانهای شمالی ما، این روزها از دست کرونا حال و روز خوشی ندارند. آرزو میکنیم از سختیهای این روزها گذر کنند، با شادمانی و دل خوش روزها و سالیان آینده را بگذرانند و پذیرای دوبارهی هممیهنانی باشند که دلشان برای دیدن شمال سرسبز لک زده است!
قلعه رودخان
سفر به فومن و بازدید از قلعه رودخان و کوچصفهان با پل خشتی «مورغانه پرد» در گیلان، پل ورسک و کاخ رامسر در مازندران، میل گنبد شهر گنبدکاوس گلستان و بسیاران جاذبهی تاریخی در گسترهی شمالی سرزمین زیبایمان در روزهای تندرستی و شادی بسیار دلچسب است.
پل شکسته خرمآباد
لرستان را پایتخت پلهای تاریخی ایران میدانند. این استان با بیش از 100 پل تاریخی که برخی از آنها از شگفتترین سازههای کهن جهان بهشمار میروند خواستگاه خوبی برای گردشگری تاریخی است. در سفر به لرستان بازدید از پلهای کهنسالی همچون پل کشکان و پل شکسته یا پل شاپوری، (تنها پل تمام سنگ جهان) را از یاد نبرید.
قلعه سام شیروان چرداول
اگر به ایلام سفر کردید در کنار لذت بردن از طبیعت بیمانندش بازدید از سازههای تاریخی چهارطاقی درهشهر، قلعه سامِ شیروان چرداول و آتشکدهی سیاهگِل ایوان را هم در برنامهی خود داشته باشید.
گورستان هفتادملا
در سفر به استان سیستان و بلوچستان دیدن پوشش رنگارنگ و زیبای مردم این بخش از کشور خود از جاذبههای گردشگری این استان است اما در کنار این زیبایی دلفریب، از آتشکدهی کرکویه در شهرستان هیرمند، کاروانسرای ملک و ساختمان قدیم دادگستری زاهدان هم دیدن کنید. گورستان هفتادملا هم جاذبههای تایخی این استان است.
پل لاتیدان هرمزگان
پل لاتیدان در غرب بندرعباس و بر روی رودخانهی کول قرار دارد که به عنوان
یکی از آثار تاریخی استان هرمزگان در منطقهی بندر خمیر شناخته میشود.
جالب است بدانید که از پل لاتیدان به عنوان یکی از طولانیترین پلهای
ایران نام برده شده که در ابتدا زیر خاک مدفون بوده تا اینکه در سال ۱۳۷۲
در اثر سیلاب نمایان شده است.
پل لاتیدان که در زبان محلی پلکول نامیده می شود، با طولی در حدود یک
کیلومتر، شهر بندرعباس را به لارستان متصل میکرده است. این پل همچنین، از
آثار تاریخی به جا مانده از دوران صفوی است که قدمتی در حدود 500 سال دارد و
هدف ساخت آن بیرون راندن پرتغالیها بوده است و بعدها به عنوان مسیری برای
کاروانهای بازرگانی مورد استفاده قرار میگرفته است.
بافت تاریخی بوشهر
قلعه هزاره میناب، قلعهی اسرارآمیز فین و پل لاتیدان که در پی سیلاب در سال 1372 خورشیدی در نزدیکی شهرستان خمیر، سراز خاک برآورد در استان هرمزگان، کاخ زمستانی کورش در برازجان، گورستان باستانی سیراف، عمارت ملک، بافت تاریخی بوشهر در کنار نخلستانهای سر به آسمان ساییده، تنگهی کولفرح ایذه، پل ساسانی دزفول و آرامگاه یعقوب لیث صفاری در خوزستان، گرمابه پهنه سمنان، دروازه ارگ سمنان و شهر تاریخی بسطام، تنگه تاریخی ابوالحیات کازرون، تنگ چوگان و حمام وکیل در فارس، بلاد شاپور یا شهرکهنهی دهدشت و نقشبرجستههای ایلمایی (اشکانی) تنگ سروک در شهر بهمئی کهگیلویه و بویراحمد از دیگر جاذبههای گردشگری کشورمان هستند.
ارگ نارین
بازدید ارگ نارین قلعه از آثار بهجامانده در شهر تاریخی بلقیس اسفراین با قدمتی ۱۲۰۰ ساله، که دومین بنای خشتی و گلی ایران است و سنگنگارهی نرگسلوی بجنورد در خراسان شمالی، آرامگاه بزرگمهر یا بوذرجمهر قائنی در قائن پایتخت زعفران ایران و قنات ثبتجهانی شدهی بلده فردوس در خراسان جنوبی، آتشکدهی بازههور (دره خورشید) در جنوب مشهد و پاک کوهسنگی مشهد در خراسان رضوی را هم در برنامههای گردشگری خود بگنحانید.
قلعه دزک شهرکرد
در کنار دشت لالههای واژگون کوهرنگ در فصل بهار، قلعه دزک شهرکرد و پل زمانخان سامان در استان چهارمحال و بختیاری هم دیدنی است.
آرامگاه شمس تبریزی
معبد آناهیتای کنگاور، تاق گرا در سرپلذهاب کرمانشاه، قلعه قمچای کردستان که آنرا مربوط به سه دورهی اشکانیان، مادها و پارتها میدانند و کتیبهای به زبانهای هیراتیک و هریوگلیف کنار آن وجود دارد، آرامگاه شمس تبریزی در خوی و یخچال دوقوز پله در خیابان عسگرخان ارومیه و در محلهای به همین نام که یکی از بهترین جاذبههای گردشگری آذربایجان غربی است را هم باید دید.
سد چندمنظورهی امیرکبیر کرج
و اما استان البرز که تا پیش از سال 1389 خورشیدی، بخشی از استان تهران بود و از آن پس به عنوان سیویکمین استان ایران شناخته میشود، در کنار طبیعت دلپذیر و روستاهای شگفتانگیزش از جاذبههای تاریخی بسیاری برخوردار است. محوطه باستانی ازبکی در شهرستان نظرآباد، قلعه دزدبند از سازههای دوره ساسانی در شهرستانک، کاروانسرای شاهعباسی کرج و سد چند منظورهی امیرکبیر بخشی از این جاذبهها هستند که باید دید.
موزهگردی را فراموش نکنید
پیشنهاد موزهگردی ما نخست موزهی آذربایجان است؛ دیگری موزهی آبگینه و سرانجام موزهی جواهرات ملی.
موزه آذربایجان
موزهی آذربایجان، در شهر تبریز، یکی از ارزشمندترین موزههای کشور و دومین موزهی تخصصی تاریخ باستانشناسی در ایران است. در این موزه آثاری از یافتههای باستانشناسان در فلات ایران، نگهداری میشود. برای نمونه، آثار یافتهشده از تمدن جیرفت، سفالهای تپهی اسماعیلآباد قزوین با 7000 سال پیشینه، تندیس بانویی که در رستمآباد گیلان به دست آمده است و 3000 سال دیرینگی دارد، بشقاب زرینی از روزگار ساسانیان، ظرفهای سفالی دورهی ایلخانان و صدها اثر باستانی و تاریخی دیگر را میتوان دید و با تاریخ ایران بیشتر آشنا شد.
به همین گونه باید از موزهی آبگینه در خیابان سی تیر تهران یاد کرد. ساختمان تاریخی آن یکی از دیدنیهای تاریخی است و نیز سفالهای زرینفام، عطردانهای شیشهای که در آنجا نگهداری میشود، شیشههای یافتهشده در چغازنبیل که به هزارهی دوم پیش از میلاد میرسند، کهنترین سفال دستساز از دورهی اشکانی و نمونههای بسیار دیگر که هر گردشگری را به دیدن موزه فرامیخواند.
تهران، این روزها، آن اندازه کم رفتوآمد است که بهراستی دلمان میگیرد! ما که همیشه از شلوغی و ترافیک تهران کلافه و آزرده بودیم، حالا آرزوی بازگشت روزهایی را داریم که پیادهروها مملو از رفتوآمد بود و خیابانها از فراوانی خودروهای ریز و درشت، جا برای سوزن انداختن نداشت. اما نباید ناامید بود. روزهای خوش (و امیدواریم کم ترافیک!) پس از راندن ویروس کرونا، برمیگردد. برای آن روز و گردشگری موزهها، پیشنهاد دیگر ما دیدن موزهی جواهرات ملی ایران است.
موزهی جواهرات ملی، در خیابان فردوسی تهران، روبهروی سفارت ترکیه، جایی برای نگهداری الماس دریای نور است و نیز موزهای برای دیدن تخت نادری، تاج فرح پهلوی و دیگر جواهرات بازماندهی تاریخی. گفتنی است که الماس دریای نور یکی از کمیابترین الماسهای جهان است و 182 قیراط وزن دارد.
همچنین بازدید از موزهی جنگ خرمشهر که یادآور از جانگذشتگی و دفاع فرزندان ایران از کیان و مرز این سرزمین سپند است را در سفر به خوزستان از دست ندهید.
بازارگردی حالتان را خوش میکند!
اگر اهل خرید هستید و میخواهید در کنار دیدن و خریدن، جاهای تاریخی را هم ببینید، پیشنهاد ما رفتن به بازار تبریز است. اگرچه آذربایجان هم این روزها با کرونا دست و پنجه نرم میکند و بازار تبریز بسته است، اما روزهای پُررونق بازمیگردد. پس آمادهی سفر باشیم!
بازار تبریز یکی از زیباترین و ارزشمندترین بازارهای سرپوشیدهی جهان است. در دالانها، تیمچهها و سراهای آن کالاهای دستساز و فرشهای گرانبهایی را خواهید دید که چشم پوشیدن از آنها آسان نیست. افزون بر اینکه از چایخانهها، قهوهخانهها و تیمچهی مظفری بازار هم میتوانید دیدن کنید.
اگر به همدان سفر کردید بازدید از بازار تاریخی این شهر را هم در برنامههای خود بگنجانید. بازار تاریخی همدان از آثار دوره قاجاریه است که در مرکز شهر همدان جای دارد. این بازار نیز همچون بسیاری از بازارهای دیگر شهرهای کهن ایران سرپوشیده است.
بازار بزرگ کرمان
بازدید و خرید از بازار قدیمی اراک که آمیختهای از شیوهی مهرازی سنتی و مدرن است و بازار بزرگ کرمان که یکی از بزرگترین مجموعههای تاریخی این شهر و طولانیترین راستهبازار ایران بهشمار میرود هم از پیشنهادهای بازارگردی ما در شهرهای ایران است.
راستی اگر به اهواز سفر کردید، چرخیدن در بازار کاوه این شهر که پر از خوراکیهای خوشمزه و سوغاتهای خوردنی است را فراموش نکنید.
بازار قم هم یکی از زیباترین بازارهای کهن ایران از دید مهرازی است. این بازار از بخشهای گوناگونی همچون چهار سوق، تیمچه، سرا و راسته تشکیل شده است. دارای دو راستهی سر پوشیده با پوشش گنبدی است که در آن دریچههایی جهت تهویه و نور رسانی تعبیه شدهاند.
به این پیشنهادها دهها و صدها نمونهی دیگر هم میتوان افزود. گوشه گوشهی ایران افزون بر طبیعتی دلربا، نشان از تاریخی کهن دارد و دیدن آنها هر گردشگر طبیعتدوست و دلبستهی تاریخ را خرسند میکند. بیگمان در میان پیشنهادهای ما نام بسیاری از جاذبههای دیدنی و بیمانندشان از قلم افتاده است که این از بخت و زمان کوتاه نگارنده در یافتن و پرداختن به این مکانها حکایت دارد.
با امید به گذشتن از روزهای سخت با رعایت توصیههای بهداشتی و ماندن در خانه تا رسیدن روزهای بهتر، به پیشنهادهای گردشگری ما بیندیشید و برخی از آنها را در برنامههای آیندهی سفرهای خود داشته باشید.
نقل از : امردادتارنمای خبری زرتشتیان
برای یادکرد و
آگاهییابی از جایگاه استورهای و تاریخی کوه دماوند، همایشی با نام
«دماوند و سلسلههای اساتیری ایران» بهدستیاری انجمن توانمندیها و خدمات و
توسعهی گردشگری ایران برگزار شد. رویکرد این همایش، جاذبههای گردشگری
شهرستان دماوند بود.
سیدحسن امین، حقوقدان و تاریخشناس، از
سخنرانان همایش بود. او در آغاز به این نکته اشاره کرد که پیشینیان میان
استوره و تاریخ جدایی (:فرق) نمیگذاشتند و هر دو را به یک معنا میگرفتند.
آنان سرگذشت پادشاهان پیشدادی و کیانی را تاریخ ایران قلمداد میکردند. او
در ادامه با پرداختن به سرگذشت کاوهی آهنگر و دادخواهی او گفت: «پس از
کشف آهن طبقهی برگزیدهای در جامعه پدید آمد که صنعتگر بودند و این
توانایی را داشتند که از ابزاری استفاده کنند که برای دیگران غیرعادی بود.
بهسبب همین برگزیدگی آهنگران بود که ضحاک از کاوه خواست تا گواهینامهی
او را امضا کند. این که کاوه در برابر ضحاک میایستد و از خواهش او سرباز
میزند، نشان از جایگاه اجتماعی ممتاز کاوه دارد».
امین افزود: «کاوه
چنین شخصیتی بود. اما در تمدن ایرانی او را به نام کسی میشناسند که
پایداری کرد و در برابر ستم ایستاد. این نشان میدهد که استورههای ما
ایستا نیستند و معنا و مفهومی را با خود میآورند که با پیشرفت جامعه مفهوم
و بازشناختشان (:تاویلشان) دگرگون میشود. اثربخشی ویژگی استورههای
ایرانی است».
دماوند استورههای ایران را بهدوش میکشد
امین با اشاره به این که استورههای ایران با دماوند پیوند دارند، گفت:
«دماوند همهی اساتیر ایران را بردوش کشیده است. یک نمونهی آن رفتن مادر
فریدون، فرانک، به کوه دماوند است. فریدون از شیر گاو برمایه مینوشد و
پرورش پیدا میکند. گاو، اشاره به پروریدن و پرستاریکردن است».
امین
در پایان سخنانش، تاریخ انسان را به چهار دوره بخشبندی کرد و گفت: «نخستین
بخش، استورهای است. انسانها در استورهها قدرتی فرابشری دارند. دورهی
دوم، دورهی ادیان است. از این دوره که بگذریم به مرحلهی فلسفه میرسیم و
بخش چهارم نیز روزگار چیرگی علم است. اما در هر چهار دوره، استورهها
جایگاه ویژهی خود را دارند».
در این همایش محمدرضا نعمتی، باستانشناس
و کارشناس میراث فرهنگی، دربارهی پژوهشهای باستانشناسی انجام شده در
دماوند، سخن گفت. به گفتهی او، نخستین کاوش فراگیر در شهرستان دماوند در
سال 1380 انجام شد و 159 اثر تاریخی و فرهنگی بهدست آمد. در میان آن
یافتهها، هیچ اثری به پیش از هزارهی نخست پیش از میلاد بازنمیگردد. اما 7
اثر مربوط به هزارهی اول، یا عصر آهن، است؛ از دورهی ماد و هخامنشی اثری
یافت نشده است و 9 اثر مربوط به دورهی اشکانی و ساسانی، و 31 اثر نیز از
سدههای نخست اسلامی است.
نعمتی در ادامه افزود: «در سال 1384 پروژهای
به نام پژوهشهای دیرینانسانشناسی در گسترهی یزد، آمل و دماوند انجام
شد. در این پروژه یک محوطه در روستای اوچونک، در جنوب شرقی شهر دماوند و 4
محوطه در روستای مغانک، در 50 کیلومتری جنوب شرقی دماوند، کاوش شد. این
محوطههای روبازِ 200 هزار تا 40 هزار ساله، دورهی پارینهسنگی میانی را
دربرمیگیرند. روباز بودن محوطهها نشان میدهد انسانهای نئاندرتال این
گستره، در غارها زندگی نمیکردهاند».
نعمتی یافتههای باستانشناسی
محوطهها را گورههایی دانست که از دورههای اشکانی و ساسانی بهجای
ماندهاند. یک گور نیز سردابهای و به شکل دستکند است که فضای مرکزی دارد و
3 گور در پیرامون آن دیده میشود. هر سکو دارای استودانی است که هرگاه
تدفین دوبارهای انجام میشده اسکلتهای پیشین را گِرد میکردند و
استخوانها را درون استودانها میریختند.
نعمتی در پایان دربارهی
اشیایی که در کاوشها بهدست آمده است گفت: «یافتههای درون سردابه نشان
میدهد که آن گور از آنِ کسی بوده است که پایگاه اجتماعی برجستهای داشته
است. در این گور تکوکی (:ظرفهایی که به شکل جانوران ساخته میشدند) به شکل
چکمه یافت شده که مانند آن را هیچ کجای ایران نداریم. پیسوز سفالی،
آبخوریها، کوزهها، پیمانهها، انگشترهای نقره و آهنی و نمونههای دیگر،
در این کاوشها بهدست آمدهاند. گردنبندی شیشهای نیز درمیان آنها هست
که در آن از یک لایه طلا استفاده شده است».
استورههای ایرانی سازندگان فرهنگ و تمدن هستند
گام دیگر همایش، سخنرانی امیر عبدیپور، از بنیاد جهانی نوروز، بود. او به
نقش استورهها در ساخت فکری جامعه اشاره کرد و گفت: «اساتیر یک پیام اساسی
با خود دارند و آن اثرگذاری آنها در جامعه است. اگر جامعهای پیشینهی
باستانی و تاریخی دارد به این معنا نیست که دارای تمدن هم است. چرا که
تمدن، ساختمان یک اندیشه است. اگر تاریخ، اندیشه را به انسان ارمغان نکند،
تمدن بهشمار نمیآید».
عبدیپور افزود: «استورههای امروز و دیروز با
هم تفاوت دارند. استورههای کهن، تکاندهندگان فضیلتها در جان انسان
هستند. اما استورههای امروز از قدرت انسانهایی برمیخیزد که
تولیدکنندگان نرمافزارند. استورهها در ایرانزمین، تمدن و فرهنگی را
ساختهاند. پس میتوانیم با قدرت به آنها تکیه کنیم. استورههای ایرانی
فضیلت را به ما نشان دادهاند. رستم، عدالتخواهی را پدید آورد و آرش، قدرت
را. پس جامعهی ایران همیشه زنده خواهد ماند چرا که میتواند تولیدکنندهی
استوره باشد».
سخنران پایانی همایش، عباس محمدی آملی، از انجمن
دوستداران کوه دماوند، بود. او در سخنان کوتاهی گفت: «امروز کوه دماوند تنی
رنجور و بیمار دارد. دستدرازیها بیدریغ و غیرمسوولانه، حفر معادن،
برداشت بیرویه از مرتعها، کشیدن جاده و بسیاری تخریبهای زیستمحیطی
دیگر، به این زیباترین کوه مخروطی جهان آسیبهای فراوانی زده است. انجمن ما
تلاش بسیاری کرده است تا بتواند بخش ناچیزی از این دشواریها را از سر راه
بردارد».
آموزههای باستانی ایران با دماوند پیوند دارد
کیوان
سالمیفیه، دبیر همایش، در آغاز نشست به پیوستگی دماوند با اساتیر ایرانی
پرداخت و گفت: «دماوند با استورههای ایرانی درآمیخته است. منوچهر، آرش
شواتیر و بسیاری از یلان ایرانی با این کوه پیوستهاند. دماوند جایگاه
سیمرغ است و جایگاه نخستین مهاجران آریایی به سرزمین ایران. در اساتیر
ایران و در شاهنامه آمده است که کیومرث، نخستین انسان و پادشاه، اهل دماوند
بود. در یشتهای اوستا نیز چنین آمده است که دماوند منزلگاه میترا، ایزد
مهر، است. در بهمنیشت نیز گفته شده است که فریدون ضحاک را در دماوند دربند
کرد. در بندهش نوشته شده که ضحاک باید تا پایان جهان در دماوند زندانی
باشد».
سالمیفیه، در پایان گفت: «دماوند تسخیرناپذیر و رمزآلود، از
آغاز تا پایان جهان نقش دارد. همهی آموزههای باستانی ایران با دماوند
درمیآمیزد».
در این همایش سودابه پوراحمدی به روایتگری داستان کاوه
آهنگر پرداخت و محمود کرمانی، نوازندهی سهتار، قطعههایی از موسیقی سنتی
را اجرا کرد. در پایان همایش نیز از سخنرانان و کسانی که یاریگر انجمن
توانمندیها بودهاند، سپاسداری شد. علیرضا حاجیاشرفی، از پایهگذاران
انجمن توانمندیها، یادبودها را پیشکش کرد.
شهرزاد مفرد گردانندگی این نشست را بردوش داشت.
همایش ملی «دماوند و سلسلههای اساتیری» در روز دوشنبه 23 دیماه 1398 در
تالار همایشهای اسلامی موزهی ملی ایران برگزار شد. انجمن توانمندیها و
خدمات توسعهی گردشگری ایران و کمیتهی پژوهشی جامعهی راهنمایان
ایرانگردی و جهانگردی، برگزارکنندهی این همایش بودند. موزهی ملی ایران،
سازمان میراث فرهنگی، بنیاد جهانی نوروز، انجمن کوهنوردی ایران، بنیاد
فرهود، آژانس گردشگری آوایصبح و انتشارات زرینمهر، همراهان و
هماهنگکنندگان همایش یادشده بودند.
نقل از : تارنمای خبری زرتشتیان
http://amordadnews.com/content/9042/0/
باستانشناسانی که در شمال ترکیه سرگرم کاوش هستند اعلام کردند که در این منطقه بقایای یک «پستخانه» ایرانی و یک «آتشکده» زرتشتی را کشف کردهاند که مربوط به دوره هخامنشیان، یعنی ۲۵۰۰ سال پیش است.
به گزارش روزنامههای دیلی صباح و حریت ترکیه، این کشف در تپه تاریخی اولوز در نزدیکی روستای توکلوجاک در استان آماسیا در منطقه دریای سیاه ترکیه انجام شده است
پروفسور شوکت دونمز، استاد بخش باستانشناسی دانشگاه استانبول، که رهبری تیم حفر و کاوش در این تپه تاریخی را برعهده دارد به رسانههای میگوید که کاوشهای این تیم طی چهار سال گذشته بر آثار دوره ایرانی آناتولی تمرکز پیدا کرده و این تیم آثار بسیاری از این دوره بهدست آورده است.
او توضیح داد که محل کشف شده یک چاپارخانه مرکزی ایرانیها در منطقه بوده است و هیئتهای نمایندگی در آن توقف کرده و اسبان خسته در این محل تعویض میشدند. به گفته او، از قرائن چنین برمیآید که این چاپارخانه بزرگ در تابستان و زمستان و به صورت شبانهروزی فعال بوده است.
به گفته پروفسور دونمَز، در این چاپارخانه یک تالار ستوندار و یک آتشگاه زرتشتی نیز کشف شده که اهمیت این محل را نشان میدهد.
شوکت دونمز میافزاید: «ایرانیان نخستین تمدنی هستند که سیستم پستی را به آناتولی آوردند. آنها امپراتوری عظیمی داشتند که از یونان تا آسیای مرکزی و مصر را دربر میگرفت و شاهنشاهی خود را از طریق فرمانداران محلی اداره میکردند.»
دونمز ادامه میدهد که به این خاطر «ایرانیها نیاز داشتند که اخبار و اطلاعات درست را به طریقی از پایتخت به ولایات بفرستند و برای این امر شبکهای از راههای مختلف را در قلمرو خود احداث کردند.»
این باستانشناس میگوید که ایرانیان هخامنشی در این شبکه مواصلاتی، مکانهای ویژهای را برای ایجاد پستخانه مرکزی (چاپارخانه) اختصاص داده بودند که تالار ستوندار تپه امروزی اولوز یکی از این مراکز بوده است.
به گفته او تیم باستانشناسی وی بقایای جاده عظیمی را پیدا کردهاند که در این محل به یک پرستشگاه و تالار ستوندار میرسد. شوکت دونمز اضافه میکند که «از دیدگاه طرح و شکل، کشف این جاده نخستین کشف در نوع خود مربوط به عصر آهن در آناتولی است.»
او در مورد بقیه سازههای هخامنشی این محل نیز توضیح میدهد «تالار کشفشده شش پایه سنگی دارد که احتمالاً ستونهای چوبی بر آنها سوار بوده و میان آنها محل همایش بوده است.»
او تأکید میکند که کشف یک آتشکده در این محل نیز به منزله کشف قدیمیترین حضور یکتاپرستی در محدوده آناتولی است.
تپه تاریخی اولوز (اولوز هویوق) در سال ۱۹۹۹ میلادی کشف شد و کاوشهای باستانشناسی در آن از سال ۲۰۰۷ آغاز شد. باستانشناسان تاکنون جمعاً ۱۰ سکونتگاه قدیمی را در این محل کشف کردهاند.
پنج کارشناس از پنج دانشگاه مختلف، سه باستانشناس و ۱۵ کارشناس کاوش و مرمت هماکنون سرگرم کار بر روی لایه ایرانی این محل هستند و کار آنها تا ماه سپتامبر امسال ادامه خواهد داشت.
پروفسور شوکت دونمز، استاد بخش باستانشناسی دانشگاه استانبول، سال گذشته نیز در مورد کشفیات تیمش در این محل به رسانههای گفته بود که اشاره مستقیمی در متون تاریخی به این محل دیده نشده اما هرودوت، مورخ یونان باستان، در نوشتههای خود به شهری به نام «کریتالس» در شرق آناتولی اشاره کرده که به گفته او مقر لشکر خشایارشا بوده است. به گفته او بعید نیست این مقر همین تپه اولوز امروزی بوده باشد.
پیش از این از دوره ضمیمه شدن آناتولی به خاک ایران در ۲۵۰۰ سال پیش آثار دیگری در آناتولی پیدا شده که از آنجمله است کشف بنایی در منطقه اژه ترکیه.
در غرب ترکیه نزدیک سواحل دریای اژه بنای نسبتاً سالمی بر جای مانده که بیشباهت به آرامگاه کوروش بزرگ در پاسارگاد یا آرامگاه موسوم به «گوردختر» در کازرون نیست.