پروتئین نه تنها یک ماده مغذی بسیار ضروری برای بدن انسان است بلکه بعد از آب فراوانترین ماده موجود در بدن را نیز تشکیل می دهد به طوریکه ۱۵% وزن بدن یک فرد را پروتئین ها تشکیل می دهند . بیشتر پروتئین موجود در بدن در عضلات اسکلتی وجود دارند اما پروتئین ها در سایر قسمت های بدن نیز نقش های مهمی را ایفا می کنند. که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود.
- شرکت در انتقال و ذخیره سازی سایر مواد مغذی
- شرکت در واکنش های شیمیایی
- کنترل رشد و تمایز بافت های مختلف بدن
- سیستم ایمنی
- شرکت در ساختمان دیواره سلولی
برخی وزشکاران ۶-۵ روز در هفته را به تمرین می پردازند. اما بعد از مدت ها هیچ تغییری در اندازه عضلات خود مشاهده نمی کنند. برای مشخص شدن این امر باید از نحوه کارکرد عضلات اطلاع دقیقی داشت تا بتوان با انجام تمرینات صحیح و مصرف مکمل های مناسب در زمان مناسب، رشد و بازتوانی عضلات را تسریع نمود.
اطلاع از وقایعی که در سلول های عضلانی طی تمرینات رخ می دهد بسیار مهم است. عضلات بدن فقط به عنوان منبعی برای ذخیره پروتئین محسوب نمی شوند بلکه بافت های فعالی هستندکه انواع واکنش های شیمیایی در آنها اتفاق می افتد.
پروتئین ها از ۲۰ اسیدآمینه تشکیل شده اند و در واقع اسیدهای آمینه واحد های ساختمانی پروتئین ها محسوب می شوند. فرایند هضم در دستگاه گوارش باعث تجزیه و شکستن مولکول پروتئین و آزاد شدن اسیدهای آمینه می شود که از دیواره روده جذب شده و در قسمت های مختلف مانند عضلات، بافت پیوندی، سیستم ایمنی و غیره استفاده می شوند. عضلات و بافت های بدن حاوی مقدار فراوانی پروتئین ذخیره شده هستند و زمانیکه اسیدآمینه های موجود در رژیم غذایی برای نیازهای بدن ناکافی باشد،پروتئین بافت ها شکسته شده و اسیدآمینه ها را تولید می کنند که در بافت ها و جریان خون قرار می گیرند تا در مواقع ضروری استفاده شوند. به این ترتیب مشخص می شود که چرا توده عضلانی طی شرایط استرس . بیماری ، سوءتغذیه و تمرینات شدید کاهش پیدا می کند. زمانیکه اسیدآمینه های موجود در رژیم غذایی کافی بوده و نیاز بدن به پروتئین نیز پایین باشد ،بدن می تواند پروتئین مرد نیاز خود را بسازد.
بدن انسان می تواند به علت شرایط مختلف در حالت آنابولیسم(ساختن) یا در حالت کاتابولیسم (سوختن) قرار بگیرد که به ترتیب به نام تعادل مثبت ازت و تعادل منفی ازت نیز نامیده می شود. این شرایط ممکن است تحت تاثیر عوامل هورمونی ،میزان دریافت کالری، میزان فعالیت، بیماری، استرس و دسترسی به اسیدهای آمینه خصوصا اسیدآمینه های ضروری که نمی توانند در بدن ساخته شوند ، قرار بگیرد.
تمرینات ورزشی میزان نیاز به اسیدهای آمینه را خصوصا در ورزشکارانی که ورزش های قدرتی و بدنسازی انجام می دهند. افزایش می دهد. بنابراین این ورزشکاران باید رژیم های غذایی غنی از پروتئین مصرف کنند تا تعادل نیتروژن در آن ها مثبت باشد و درواقع بدن آنها در حالت آنابولیسم(ساختن) قرار بگیرد.
در مورد میزان مصرف پروتئین نظرات متفاوتی وجود دارد در گذشته تصور می شد که برای افزایش حجم عضلات باید از مقدار زیادی پروتئین استفاده کرد بنابراین رژیم های غذایی غنی از گوشت و تخم مرغ رواج پیدا کرد. اما باید به این نکته توجه داشت که مصرف بیش از نیاز پروتئین نیز در ساختمان عضلات استفاده نشده و به چربی تبدیل خواهد شد. امروزه با مشخص شدن اهمیت کربوهیدرات ها در فراهم کردن انرژی و نقش انسولین به عنوان مهمترین هورمون آنابولیک در بدن این توصیه ها منسوخ شده اند. مصرف رژیم های غذایی غنی از پروتئین به مدت طولانی می تواند باعث بروز عوارض زیادی شود. این رژیم های غذایی مقدار تولید اوره در بدن را افزایش می دهند و کلیه ها نیز مجبور هستند این مقدار اوره را از بدن دفع نمایند. برای دفع این مقدار اوره ، مقدار فراوانی آب مورد نیاز است و تامین آب کافی نیز می تواند بدن را با کمبود آب مواجه کند. بنابراین در صورت استفاده از رژیم های غذایی غنی از پروتئین خصوصا در آب و هوای گرم باید مقدار فراوانی آب و مایعات مصرف نمود.
به دلیل اینکه میزان انرژی مورد نیاز ورزشکاران از افراد عادی بیشتر است ورزشکاران می توانند گاهی تا ۳ برابر میزان توصیه شده (RDA ) پروتئین مصرف کنند بدون اینکه عوارض جانبی برای آن ها ایجاد نماید.
