ش | ی | د | س | چ | پ | ج |
1 | 2 | 3 | 4 | |||
5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
در برنامه های کوهنوردی گاهی اخبار عجیبی از توانایی های انسان در تحمل سختیها می شنویم. انسان موجودی توانا و قدرتمند است و در برخورد با سختیها توانایی های باور نکردنی دارد. شرایط حضور در محیط های کوهستانی و برنامه های کوهنوردی خصوصا در فصل زمستان محکی است برای شناسایی توانایی های انسان. آدمی می تواند با تمرین این توانایی ها را تقویت نماید. در ذیل نمونه ای از این توانایی ها را نام می بریم
تا کجا می شود سرما را تحمل کرد؟
اگر خاستگاه انسا ن ها به جای آفریقا،
قطب شمال بود؛ این موجود دوپا خیلی راحت می توانست دماهای پایین تر را هم تحمل
کند؛ اما چه کنیم که بدن انسان بعد از گذشت این چندصدهزار سال، هنوز هم به گرمای
آفریقا عادت دارد. انسان یک موجود خونگرم است، یعنی برای آنکه فعالیت های زیستی
بدن بدون مشکل انجام شود، دمای بدن باید حدود ۳۷٫۵ درجه سانتی گراد باقی بماند.
اما وقتی در محیط سردی قرار بگیریم، بدن شروع به لرزیدن می کند و جریان خون به
نقاط انتهایی رگ ها قطع می شود.
اگر دمای درونی بدن دو درجه سانتیگراد
پایین تر بیاید، سرمازدگی به سراغ آدم می آید؛ سطح هشیاری کاهش می یابد و ضربان
قلب ضعیف می شود تا وقتی دمای درون بدن به ۲۴ درجه سانتیگراد برسد که قلب از کار
می افتد و انسان می میرد. البته رکورد تحمل سرما مربوط به خانمی به نام آنا بگنهام
است که ۸۰ دقیقه در مخلوطی از آب و یخ گیرکرده بود و دمای بدنش تا ۱۳٫۷ درجه
سانتیگراد افت کرده بود. اما شانس با او همراه بود که به رغم آنکه تنفس و ضربان
قلبش در این دمای بسیار پایین قطع شده بود، اما مغز او هم به حداقل فعالیت رسیده
بود و از آنجا که به اکسیژن زیادی نیاز نداشت، توانست دوام بیاورد و زنده بماند.
تا چه ارتفاعی می توان نفس کشید؟
هر چه از سطح زمین ارتفاع می گیریم،
فشار هوا هم کمتر می شود و کار اکسیژن رسانی سیستم تنفس هم سختتر. نسبت به سطح مغز
انسان اکسیژن درون بدن بسیار حساس است، بنابراین با کاهش فشار هوا، سردرد و سرگیجه
هم شروع می شود. با حضور طولانی در ارتفاع بالای پنج هزار متر، بافت ماهیچه ای رو
به زوال می رود و احتمال جمع شدن مایعات درون شش ها و مغزها افزایش می یابد که می
تواند کشنده باشد. در ارتفاع بالاتر از ۷۵۰۰ متر، افت اکسیژن آن قدر شدید است که
فرد هشیاری خود را از دست می دهد و حتی ممکن است منجر به مرگ شود.
به همین دلیل است که کوهنوردان برای
صعود به ارتفاع های بالاتر، خود را برای مقابله با فشار پایین آماده می کنند و
بیشتر از کپسول اکسیژن استفاده می کنند. اما افراد بسیار کمی هستند که توانسته اند
بدون استفاده از کپسول اکسیژن به قله اورست صعود کنند. ارتفاع اورست ۸۸۴۸ متر است
و بابو چیری، با ۲۱ ساعت
ماندن در قله اورست، آ ن هم بدون کپسول اکسیژن در این مورد رکورددار است. به نظر
می رسد حد نهایی صعود بدون کپسول اکسیژن ارتفاع ۹هزار متری بالای سطح دریا باشد.
بدون آب و غذا هم می
شود زنده ماند؟
خیلی ها فکر می کنند اگر مصرف روزانه
آب و غذا قطع شود، آدم تا جاییکه ذخیره چربی، کربوهیدرات و پروتئین داشته باشد، می
تواند به زندگی ادامه دهد؛ اما این درست نیست! چون برای مصرف چربی نیاز به ویتامین
هست و این ویتامین جز از راه غذا به بدن نمی رسد! بنابراین یک آدم چاق فقط برای
یکی دو هفته می تواند زنده بماند و بعد در حالیکه هنوز چاق است، می میرد!
تنها چند روز آب نیاشامیدن هم کافی
است تا فرد بمیرد! اما اگر فقط آب و ویتامین به بدن برسد و هیچ غذای دیگری خورده
نشود، می توان تا یک سال هم زنده ماند. در روزگاران قدیم از همین روش برای رژیم
غذایی استفاده می شد که البته به دلیل عوارض جانبی متعدد، این روش منسوخ شد.
تا چه مدت می شود
نخوابید؟
بدن انسان نیازهای
فراوانی دارد که عدم تامین آنها به مرگ منجر میشود. یکی از آنها خوابیدن است که
برای زنده ماندن ضروری است، اما آیا میدانستید بیخوابی زودتر از بیغذایی باعث
مرگ انسان میشود!؟ فکر میکنید رکورددار بیدار ماندن چه کسی است و برای چه مدت
بیدار مانده است؟
چنان که نیوساینتیست
منتشر کرده، رندی گاردنر، پسر ۱۷ ساله اهل سن دیهگو، در روز ۲۸ دسامبر ۱۹۶۳ ساعت
۶ صبح از خواب بیدار شده و تا صبح روز ۸ ژانویه ۱۹۶۴ نخوابیده است، یعنی ۱۱ روز
کامل بیداری!
۲۶۴
ساعت بیداری گاردنر
هنوز هم رکورد علمی نخوابیدن حساب میشود که رکورد ۲۶۰ ساعتی قبل از خود را شکست.
گزارش بیداری گاردنر را پژوهشگری به نام ویلیام دمنت از دانشگاه استنفورد نوشته
است. جالب است بدانید که این پژوهشگر سه روز آخر را پا به پای گاردنر بیدار ماند.
اما در این مدت برای
گاردنر چه اتفاقی افتاد؟ او نوسانات خلقی را تجربه میکرد، در حافظه و توجه مشکل
داشت، هماهنگی عملکردی نداشت، گفتارش با خطا همراه بود و حتی دچار توهم شده بود.
او بعد از ۱۱ روز بیداری، ۱۴ ساعت خوابید.
بر اساس گزارش دمنت،
گاردنر هیچ دارویی مصرف نکرده بوده است، اما افرادی اطرافش بودهاند که او را
بیدار نگه میداشتند.در غیر این صورت، بعد از ۳۶ ساعت نخوابیدن، بیداری سخت میشود
و بعد از ۴۸ ساعت تقریبا دیگر نمیتوانید بیدار ماند.
باید بدانید حتی در
این شرایط هم، احتمال زیادی دارد که برای چند ثانیه، بدون این که متوجه شده باشید
یا حتی چشمهایتان را بسته باشید، خوابیده باشید. به این پدیده میکروخواب میگویند.
کسی نمیداند که
گاردنر چه قدر میکروخواب داشته است. اما مشخص است که بیخوابی میتواند منجر به
مرگ شود. موشهایی که بیدار نگه داشته شدند، بعد از ۲ هفته مردند، در حالی که موشهایی
که گرسنه نگه داشته شدند، بیشتر از این زنده ماندند!
هیچ سندی مبنی بر
بیدار نگه داشتن انسان تا مرگ وجود ندارد. اما نوعی اختلال بیخوابی به نام بیخوابی
خانوادگی مرگآور وجود دارد که در آن بیماران توانایی خود برای خوابیدن را از دست
میدهند. این بیماران تا ۳ ماه بیشتر زنده نمیمانند
گردآوری: دکتر حمید مساعدیان - عضو کمیسیون پزشکی اتحادیه جهانی کوهنوردی
انجمن پزشکی کوهستان ایران